Kurs for HTV 9.januar 2015 Arbeidsmiljølova - Råd og rettleiing i arbeidet med tilsetjing - Foreslåtte endringar i Arbeidsmiljølova Anne Siri Bentsen

Tillitsvalde sine rettar i tilsetjingssaker Arbeidsgjevar har rett til å tilsetje Dei tillitsvalde har rett til medverknad Tillitsvalde sine rettar er fastsette i Hovudavtalen, §3-2 ATV har ei sentral rolle på kvar einskild arbeidsplass før utlysing, drøfte stillingsbehov Kommunar og fylkeskommunar står fritt til å avgjere på kva nivå tilsetjingsmynden skal leggjast. Som oftast er det laga eit tilsetjingreglement eller vedtak om delegasjon som gir retningslinjer for dette. Kommunen kan ha oppretta eitt eller fleire tilsetjingsutval, der tillitsvalde oftast er representert. Det kan og vere etablert system der den einskilde rektor, styrar eller lokal leiar har mynde tikl å tilsetje. Likt i privat verksemd – private barnehager. Utan omsyn til kven som har mynde til å tilsetje, har dei tillitsvalde rett til medverknad etter hovudavtalen., § 3-1 – Arbeidsgivers plikter i forhold til de tillitsvalgte Tillitsvalde sine rettar: -er fastsette i HA, § 3.2. Viktig å gjere seg kjend med dokument som konkretiserar prosessar og rutinar for samarbeid mellom tillitsvalde og arbeidsgjevar i slike saker. Drøfte og ta dei tillitsvalde med på råd om ledige og nyoppretta strillingar og om prosedyrar ved utlysing av stillingar og utvelging av aktuelle kandidatar. Dei tillitsvalde skal som fast ordning ha tilsendt utvida søkjarliste. Dersom den tillitsvalde er tilsetjingsrepresentant må i tillegg ha innsynsrett i alle dokument i saka på linje med arbeidgjevar sin representant. ATV sentral i dei drøftingane som skal vere om stillingsbehovet før utlysing. Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Rettar for søkjaren Forvaltningslova Tilsetjingssaker er einskildvedtak Søkjaren har rett til innsyn i utvida søkjarliste - søknaden med vedlegg til han/ho som er innstilt eller tilsett - opplysningar om seg sjølv som er framkome gjennom referansar - skriftleg referat frå intervju - innstilling Dersom ein føler seg forbigått kan ein be SIVILOMBODSMANNEN gjennomgå og gje uttale I all offentleg verksemd, gjeld reglane i forvaltningslova med forskrifter. I tillegg til generelle reglar for sakshandsaming og god forvaltningsskikk er det særreglar for tilsetjingssaker. Ei tilsetjingssak er eit enkeltvedtak. Søkjaren er part i saka. Men det er gjort unntak for partsrettar etter lova på to område. Søkjaren har ikkje krav på å få grunngitt vedtaket, og det er ikkje hæve til å klage på vedtaket. I forskrift til forvaltningslova har søkjaren rett til innsyn på desse områda: Utvida søkjarliste Søknad med vedlegg til han/ho som er innstilt eller tilsett ( minus helseopplysningar) Opplysningar om seg sjølv som er framkome gjennom referansar Skriftleg referat frå intervju Innstilling Søkjaren har ikkje rett til innsyn i den delen av dokumetetn som gjeld vurderingar som er gjort av søkjaren i tilsetjingsprosessen. Ein søkjar til stilling i offentleg sektor som meiner seg forbigått, kan be sivilombodsmannen gjennomgå saka og gje uttale. Medlemmer må då ta kontakt med HTV, eller gå direkte til fylkeslaget dersom han ønskjer det. I privat avtaleområde er det ikkje tilsvarande lovfesta rettar. Det kan likevel vere etablert ordningar med interne retningslinjer og reglement om dette. Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Private barnehagar Hovudavtale og hovudtariffavtale PBL-A 2.1. Kvalifikasjoner Ved tilsetting og opprykk skal det i første rekke tas hensyn til søkernes kvalifikasjoner (teoretisk og praktisk utdanning, praksis og skikkethet for stillingen). Forvaltningslova gjeld ikkje for private barnehagar, men dei er forplikta til å halde seg til hovud- og hovudtariffavtalen deira. Standard Tariffavtale: Når søkere av begge kjønn står kvalifikasjonsmessig likt, foretrekke kvinnelig søker når dette kjønn er underrepresentert. REALISTISK?!? FUS: (uprioritert rekkefølge)- kva signal er det ??? Sjå på PBL-A arb.gjevar grunni sitt syn ved uenighet om tilsetjing Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Førearbeid før tilsetjing Drøfting av stillingsbehov – rutinar for drøfting av stillingar og kompetanse kvart år. Resultata kan bli at det er behov for færre arbeidstakarar. Kva gjer du då? Rekruttering av fleire arbeidstakarar, kan det vere grunnlag for utlysing av ledig stilling Ved ledig stilling: Overtallige må sikrast, arbeidstakarar med særrettar, intern utlysing fordi det finst personar med førerett. Rutinar: Årshjulet internt på arbeidsplassen – (eller lokallaget sitt århjul) Behov for stillingar og kompetanse kan variere. Spesielt gjeld dette innafor skuleverket, der variasjon i elevtalet (og søknad til ulike studieretningar) kan føre til store endringar av behov for stillingar og kompetanse. I skuleverket må ein derfor ha rutinar for drøfting av behov for stillingar og kompetanse kvart år. Partane må lokalt bli einige om det beste tidspunktet for desse drøftingane. Drøftingane kan vise at det er behov for færre arbeidstakarar. I så faller det snakk om overtalige arbeidstakarar. Kommunane må ha rutinar for å vurdere kven som er overtalige og korleis desse skal sikrast arbeid ved ny arbeidsstad. Dette må også drøftast med tillitsvalde, og tillitsvalde må delta aktivt i desse prosessane. Dersom det er behov for å rekruttere, kan det vere grunnlag for utlysing av ledig stilling. Er det ledig stilling? Undersøke grundig om det reelt sett er ledige stillingar. For det første må overtalige sikrast ny tenestestad. Andre arbeidstakarar som har spesielle rettar, eller at ein må lyse ut stillinga internt fordi det kan vere at det finst personar med førerett. Aml kap.14 §§14.1 – 14.4 Ein kommune er ein arbeidsgjevar – alle med særrettar – gjeld på alle aktuelle stillingar i kommunen. Sikre rutinar på sentralt nivå – og særleg der tilsetjing er lagt til rektor/styrar. Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

4 - års regelen Arbeidsmiljølova, § 14-9 ” For arbeidstakar som har vært sammenhengende ansatt i meir enn fire år, kommer reglene om oppsigelse av arbeidsforholdet til andvendelse” Ein arbeidstakar som har vore tilsett meir enn fire år, er fast tilsett. Har ikkje førerett til stilling Vikariat, fleire arbeidsstader – kommunen og fylkeskommunen er ein arbeidsgjevar Stillingsstorleik – status når ein passerar fire år som er avgjerande Unntak: ikkje fyller lovfesta kompetansebehov Desse reglane gjeld for privat og kommunal/fylkeskommunal verksemd. Ein arbeidstakar som har vore mellombels tilsett hjå ein arbeidsgjevar i meir enn fire år, er fast tilsett. Vikariat er også mellombels. Rein kommune/fylkeskommune er ein arbeidsgjevar. Ein kan såleis ha vore tilsett ved ulike arbeidsplassar og i ulike stillingar og stillingsstorleik i denne 4-års perioden. Arbeidet må vere samanhengande, men kortare opphald ved ferie og loknande fører ikkje til avbrot i høve desse reglane. Foreldrepermisjon i samsvar med rettar i arbeidsmiljølova vert medrekna og fører heller ikkje til avbrot .( Snitt vert rekna ut frå stilling dei siste fire åra – fast stilling?) Det er visse unntak frå 4-års regelen, mellom anna der arbeidstakar er tilsett mellombels fordi han ikkje fyller lovfesta kompetansekrav. Td stillingar som pedagogisk leiar og til undervisningsstillingar i skuleverket. 4-års regelen gjeld altså ikkje førerett til stilling; det er meir ei konstatering av at vedkomande arbeidstakar er fast tilsett. Det kan vere at vedkomande for tida er i eit vikariat. Då er det viktig å tildele tenestestad der det er ledig fast stilling. Det kan vere fornuftig å handsame « 4-åringane» saman med andre overtallige. Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Førerett til stilling Arbeidstakarar som har rettar etter AML § 4-6 – utan utlysing Har krav på stilling utan å måtte konkurrere med søkjarar utanfrå AML, § 14-2 – - arbeidstakar som er sagt opp frå stilling - arbeidstakar som har vore mellombels tilsett ( ikkje vikariat) i 12 mnd dei siste to åra. AML, § 14-3, HTA - deltidstilsette har førerett til å utvide stillingsstorleik dersom vedkomande er kvalifisert HTA: ” ved ledig stilling skal deltidstilsette ved intern utlysing i kommunen tilbys utvidelse av sitt arbeidsforhold inntil hel stilling, dersom vedkommende er kvalifisert for stillingen” Etter arbeidsmiljølova §4-6 har arbeidsgjevar plikt til å leggje til rette arbeid for arbeidstakar med redusert arbeidsevne. Dersom vedkomande ikkje lenger kan utføre sitt vanlege arbeid, har arbeidsgjevar plikt til å vurdere om evnt ledige stillingar kan vere eit høveleg arbeid. Arbeidsgjevar kan tilby vedkomande – utan utlysing. Etter §4-6 går ein person føre dei som har førerett etter AML, kap. 14 og tariffavtalen. IA avtalen kan ha nærare reglar om dette for kommunar som er med her. Førerett tyder at ein kan ha krav på ledig stilling utan å måtte konkurrere med søkjarar utanfrå. Dersom fleire som gjer krav – skal den best kvalifiserte tilsetjast. Personar med førerett kan få tilbod om ledig stilling utan utlysing, eller dei kan gjere krav på førerett til stilling etter utlysing. AML§ 14-2: - arb takar som er sagt opp frå stilling Arb takar som har vore mellombels tilsett( ikkje vikariat) i 12 mnd dei to siste åra, har førerett til ny stilling i verksemda i eitt år. Må ha vore tilsett i minimum 12 månader dei to siste åra og er kvalifisert for stillinga. AML § 14-3, jf HTA Deltidstilsette har førerett til å utvide stillingsstorleik dersom vedkomande er kvalifisert og dette ikkje medfører vesentlege ulemper for verksemda. Tvist om dette kan ein bringe inn for tvisteløysningsnemnda, jf AML § 17-2. Frist er fire veker frå motteke avslag på krav om førerett, jf §3 i forskrift om tvisteløysingsnemnd etter AML. I KS sin tariffavtale står det til dømes i pkt. 2.3: « Ved ledig stilling skal deltidsansatte ved intern utlysing i kommunen/virksomheten tilbys utvidelse av sitt arbeidsforhold inntil hel stilling, dersom vedkommende er kvalifisert for stillingen» Her er det altså ikkje atterhald om vesentlege ulemper for verksemda, som i AML. Dersom både personar med førerett etter §§ 14-2 og 14-3 gjer krav på stilling, har dei med førerett etter § 14-2 sterkast rett, jf AML § 14-3(3) Er det elles fleire personar med førerett, må desse konkurrere seg i mellom på vanleg måte( kvalifikasjonsprinsippet) I staten er det § 13 i tenestemannslova som gjeld Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Utlysing Ei stilling kan lysast ut ekstern(offentleg) eller internt Offentleg utlysing inneber at stillinga vert lyst ut i presse eller NAV systemet Intern utlysing inneber at det berre er dei som er tilsette i verksemda som kan søkje. Alle offentlege stillingar skal lysast ut. Etter Oppl.lova § 10-4 skal alle undervisningsstillingar og rektorstillingar lysast ut offentleg. Gjeld alle leiarstillingar i offentleg skule. Unntak: stillingar som er ledige for mindre enn seks månader Barnehagelova har ikkje tilsvarande reglar – kommunale reglement, rutinar I dei kommunale reglement som gjeld BHG står det reglar om krav til off utlysing og intern utlysing. Som regel inneheld desse reglementa regalr om krav til off utlysing av faste stillingar og stillingar som er ledige for meir enn til dømes seks månader. Dersom BHG eigar ikkje får kvalifisert førskulelærar i stilling som pedagogisk leiar eller styrar, må eigar søke om dispensasjon frå utdanningskravet, dersom ein vel å tilsetje personar utan førskulelærarutdanning. ( Krav i barnehagelova til styrar er førskulelærar, eller anna høgskuleutdanning som gir barnefagleg og pedagogisk kompetanse. Krav til ped leiar er førskulelærar eller anna treårig pedagogisk utdanning på høgskulenivå med vidareutdanning i barnehagepedagogikk.) I så fall må eigar dokumentere at stillinga har vore lyst ut offentleg. Intern utlysing kan nyttast for å invitere søkjarar som har delstilling, og som ønskjer å utvide stillingsstorleiken sin, til å søkje ledige stillingar. Intern utlysing kan og vere aktuelt i ein situasjon der det er risiko for overtal, eller ved omorganisering. Då er det viktig å sikre arbeid for dei som alt har ei stilling, men som står i fare for å miste denne, før ein evnt lyser ut stillinga offentleg Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Utlysing Dersom bhg eigar ikkje får kvalifiserte førskulelærar i stilling som ped leiar skal det søkjast om dispensasjon frå utdanningskravet. Det må då dokumenterast at stillinga har vore lyst ut offentleg Kvalifikasjonsprinsippet – må lysast ut off. om dette skal gjelde reelt Intern utlysing kan nyttast for å invitere søkjarar som har delstilling, og som ønsker å utvide stillingsstorleik, til å søkje ledige stillingar Aktuelt i ein situasjon der det er risiko for overtall, eller ved omorganisering Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Vurdering av søkjarane Kvalifikasjonsprinsippet, HTA 2.2 Opplæringslova, § 10-5. Val mellom fleire søkjarar Utdanningskrav, forskrift til opplæringslova kap.14 Kompetansekrav Barnehagelova §§ 17 og 18 Minimumskrav: I tillegg kan arbeidsgjevar stille krav om tilleggskompetanse. I så fall skal dette gå fram av utlysingsteksten Andre krav: Arbeidsgjevar kan fastsetje andre krav, til dømes praksis og personlege eigenskapar Den best kvalifiserte søkjaren skal få tilbod om stillinga. Det er dette som er kvalifikasjonsprinsippet. Det gjeld som eit ulovfesta prinsipp i offentleg forvaltning. Det er også avtalefesta i mange av tariffavtalane som gjeld for medlemsgruppene våre; KS, PBL-A, KA og standard tariffavtale. I KS sin tariffavtale er kvalifikasjonsprinsippet definert slik: 2.2 Kvalifikasjoner « Ved tilsetting og opprykk skal det i første rekke tas hensyn til søkernes kvalifikasjoner(teoretisk og praktisk utdanning samt skikkethet for stillingen) Når søkere av begge kjønn står kvalifikasjonsmessig likt, foretrekkes kvinneleige søkere når dette kjønn er underrepresentert. Når søkere for øvrig står kvalifikasjonsmessig likt, foretrekkes den søker som har lengst teneste i kommunen» I Opplæringslova er kvalifikasjonsprinsippet definert slik: § 10-5. Val mellom fleire søkjarar « Når ein må velje mellom fleire søkjarar til den same stillinga, skal det leggast vekt på utdanning og praksis, kva undervisningsbehov tilsetjinga skal ta sikte på å dekkje, og kor kvalifisert søkjaren elles er for stillinga» Vurderinga av kven som er best kvalifisert, må gjerast opp mot lov- og forskriftsfesta utdanningskrav til stillinga, utlysingsteksten og dei stillingsbehova som er definert for stillinga. Utdanningskrav: Forskrift til Opplæringslova kap. 14, opplæ. lova kap 10 Krav til rektorstillingar: Opplæringslova § 9-1 Kompetanse som styrar og ped leiar: BHG lova §§ 17 og 18 Andre krav til stillinga som arbeidsgjevar kan fastsetje: Praksis og personlege eigenskapar Positiv forskjellbehandling: Kan tilsetje ein mann framfor ei kvinne i skule og bhg dersom søkjarane er tilnærma likt kvalifisert og overvekt av kvinner. Gjeld ikkje leiarstillingar. Kvinner kan gå foran i leiarstillingar – dersom kvinner er underrepresenterte Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Tilsetjing Melding om vedtak – tilbod om stilling Søkjarar som ikkje får tilbod om stilling, skal også ha skriftleg melding om vedtaket. Ikkje klagerett Tilsetjingsform: Hovudregelen er at tilsetjing skal vere fast, AML § 14-9 Arbeidsavtale – arbeidsgjevar skal lage eit utkast til arbeidsavtale. Arbeidstakar har rett til å møte med tillitsvald i samband med utarbeiding og endring av arbeidsavtale Endring av arbeidsavtale, fristar, prosess og innhald finn du i AML §§ 14-5 og 14-6 Vedtak om tilsetjing skal gjerast av dei som har mynde til dette. Det kan vere arbeidsgjevar på ulike nivå, eller eit tilsetjingsutval. Tilsetjingsreglementete fastsett dette. Søkjarar som ikkje har fått tilbod om stilling, skal også ha skriftleg melding om vedtak. Eit vedtak om tilsetjing er endeleg. Sjølv om det er eit enkeltvedtak, er det ikkje klagerett. Dersom eit medlem føler seg forbigått, kan ein gå til Sivilombodsmannen ( SOM) med saka. Dersom medhald får ein ikkje stillinga, men det kan gje grunnlag for ertatning. Men: Personalnemnda i fylkeslaget skal handsame saka og gjer vedtak om juridisk hjelp og sender sentralt. Hovudregelen i arbeidsmiljølova er at tilsetjinga skal vere fast. Dersom tilsetjing er gjort for eit bestemt tidsrom eller elles er mellombels, skal ein syne til dette i arbeidsmiljølova ( § 14-9). Det er arbeidsgjevar som må vise at han har lovleg heimel for mellombels tilsetjing. Arbeidstakarar som meiner at han/ho er tilsett mellombels utan at det er lovleg grunn, kan krevje forhandlingar etter AML § 17-3. Det skal vere skriftleg avtale i alle arbeidsforhold og arbeidsgjevar skal lage eit utkasts til avtale. Sjå AML §§ 14-5 og 14-6 Løn ved tilsetjing: HA § 3-2 Tillitsvalgtes rettigheter og plikter – viktig likevel med rutinar for korleis medverknad skal praktiserast når det er ledige stillingar. Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Arbeidsmiljølova – lang historisk forankring Ei vernelov: 1936: Arbeidsvernlova - sikra arbeidstakarar vern mot usakleg oppseiing og rett til ferie 1956: Eit utvida vern som omfatta det organiserte vernearbeidet og oppseiingsvern for sjukemeldte arbeidstakarar 1977: Arbeidsmiljølova Reglar om fullt forsvarleg arbeidsmiljø, den organiserte vernetenesta, om tilsyn med at lova sine bestemmingar skal overhaldast, om arbeidstid, om oppseiingvern, om rett til fri ved sjukdom og fødsel mm. Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Historikk - vidare Viktig ved reforma i 1977 var at lova og regulerte arbeidsorganisatoriske forhold og at det vart lagt avgjerande vekt på lokale løysingar av partane i fellesskap. - Stillingsvernet kom i 1977 – blant anna reglane om mellombels tilsetjing og retten til å stå i stilling 2006: Ny AML trådte i kraft- same formål - Sikre full tryggleik mot skadar og sjukdom, trygge tilsetjingsforhold, lokal ivaretaking og utvikling i arbeidsmiljøet. I tillegg ivarteta likebehandling og legge til rette for tilpassingar i tråd med den einskilde sine føresetnader og bidra til helsefremjande arbeidsplassar og eit inkluderande arbeidsliv. Bakgrunnen for dette var blant anna omfattande forsking- og utviklingarbeid kring arbeidslivsspørsmål og om arbeidsmiljøet sin belastande effekt på menneska si helse Felles for den historiske utviklinga er at ein har vore tru mot lova sin intensjon som ei vernelov – for å sikre eit arbeidsliv med plass for alle Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Bakgrunn for endringer i AML Departementet: - Regjeringserklæringa AML ivaretek ikkje dei behov som arbeidslivet har i dag Verksemdene treng større fleksibilitet Sentrale arbeidstakarorganisasjonar stoppar arbeidstidsordningar som arbeidstakarar og lokale tillitsvalde ønsker Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Foreslåtte endringar i AML Utvide grensa for dagleg arbeidstid frå 9 til 10 timar etter avtale mellom arbeidsgjevar og arbeidstakar Utvide avtaleadgang for tillitsvalde frå 10 til 12 t etter avtale mellom arbeidsgjevar og tillitsvalde Utvide arbeidstilsynet sin kompetanse – utvide deira adgang til å godkjenne arbeidstidsordningar Utvide grensene for overtid Endre omrekningsfaktor for beredskapsvakt utanfor arbeidsstaden frå 1/5 til 1/8 Endring i reglane om arbeid på søn- og helgedagar Oppheving av retten til kollektiv søksmålsrett – om lovlegheita av innleigd arbeidskraft Adgang til mellombels tilsetjing i 9 ev. 12 måneder utan vilkår Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Endringar Fjerne straffeansvar for overtreding av fleire kap. i AML. Kap 8 – drøfting og informasjon, kap.9- kontroll og overvåking, kap 12. –permisjonsrettar, kap. 13- vern mot diskriminering, kap. 14 og 15- arbeidstavtaler og lønsutbetalingar, kap. 16 – løns- og arbeidsvilkår ved verksemdsoverdragelse, Innføre strengare straff ved overtreding av allmenngjøringsloven § 15 – sosial dumping Arbeidsmiljøkriminalitet bør vere bøtelagt med straff og ramma bør hevast Heve pensjonsalder frå 70 til 72 – og til 75 Generell adgang til mellombels tilsetjing i 9, eventuelt 12 månader utan vilkår Forslag for å hindre misbruk: Det bør ikke være adgang til å ansette midlertidig arbeidstaker flere ganger etter hverandre for å utføre samme arbeid (utover 9 ev. 12 måneder). Det bør heller ikke være adgang til å erstatte en midlertidig ansatt med en annen midlertidig ansatt for å utføre samme arbeid. Karantene for forlenget midlertidig ansettelse på dette grunnlaget for bedriften (9 eller 12 mnd) Dagens adgang består (eksempel: ved tidsbegrensede oppgaver eller i vikariat) Skal retten til fast ansettelse etter fire år omfatte flere grunnlag for midlertidig ansettelse eller kortes ned? Kjelde: www.regjeringen.no Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

Mellombels tilsetjing Større adgang til mellombels tilsetjing vil undergrave den lovfesta hovudregelen om fast tilsetjing Det føreligg ikkje empirisk grunnlag for å hevde at eit meir liberalt reguleringsregime for mellombelse stillingar fører til høgare sysselsetting og lågare ledigheit ( Kahn 2010) OECD: Employment Outlook 2013 viser at å gjere det lettare å tilsette mellombels ikkje aukar sysselsettinga, med endrar sysselsettinga. Andelen mellombelse aukar, medan andelen faste stillingar vert redusert. Likestillingsperspektiv – kvinner i større grad mellombels tilsett – høgast i kommunal og statleg sektor. I offentleg sektor er det høgast innan undervisning og helse- og sosialtenester. Heng nøye saman med deltidsproblematikk. Vil få negative konsekvenser for likestillingsarbeidet Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

UNIO 1) Føre til svakare vern og forverra betingelsar for arbeidstakarane, svekke arbeidet med kjønnslikestilling og svekke trepartssamarbeidet i norsk arbeidsliv Støttar regjeringa si målsetjing om å utvikle heiltidskultur i dei kvinnedominerte delane av arbeidsmarkedet, men påpeikar at føresetnad for dette er eit trygt og godt arbeidsliv, med faste stillingar og høve til å kombinere arbeid og omsorgsansvar Svekke «den norske modellen», ein modell OECD i kjølevatnet av finanskrisa har hylla som særs bærekraftig Makt- og demokratiutredningen ( NOU 2003:19) slo fast at norsk arbeidsliv i internasjonalt samanlikning framstår som særs demokratisk, med høg grad av organisering av partane, stor semje, ein sterk fagbevegelse og sterke individuelle rettar for arbeidstakarane Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

UNIO 2) Forsking peikar på at dette fører til at verksemdene styrkar si evne til omstilling, innovasjon og vekst. Den vellukka norske modellen for organisering og praktisering av både representativ og individuelle bestemming er utvikla over lang tid og har prega arbeidslivspolitikken. Tillitsvalde har ei definert rolle og eit betre utgangspunkt enn den einskilde tilsette til å føreta avvegingar og bidra til eit fullt forsvarleg arbeidsmiljø. Dette er og viktig i eit IA perspektiv UNIO stiller spørsmål om forslaga bryt med EU direktivet- om rammeavtale om mellombels tilsetjing (i framlegget kan arb gjevar tilsette same arb takar fleire gangar etter kvarandre på noko ulikt grunnlag. UNIO meiner dette er brot på direktivet) I staden for større adgang til mellombels tilsetjing foreslår UNIO ein subsidiær løysing – prøvetida kan forlengast frå seks til ni månader Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

UNIO 3) Høve til å tilsette mellombels fører ikkje til fleire jobbar, men delen av mellombelse jobbar aukar Arbeidsgjevarar brukar mindre ressursar på mellombels tilsette når det gjeld kompetanseheving og utdanning ( Aronsen m. fl 2000) Høgare del av mellombels tilsette opplever psykiske problemer ( Waenerlund, 2013, Sverige og Virtanen 2005, Finland).. A- og B- lag i arbeidslivet. Meiner at arbeidstakarar vil vere omtrent rettslause i forhold til stillingsvernet når arbeidsgjevar kan tilsette og avslutte arbeidsforhold uten noko form for grunngjeving Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."

UNIO 4) Dersom departementet likevel vel å fremje forslag om generell adgang til mellombels tilsetjing må det avgrensast til 9 månader Dei foreslåtte endringane vil gjere det enklare å tilsette mellombels i kommunal og privat sektor. I lys av overforbruk av mellombels i statleg sektor er det behov for å stramme inn, ikkje liberalisere. UNIO meiner at Tjenestemannsloven bør innstrammast og vil foreslå dette seinare UNIO støttar at mellombelse arbeidsavtalar bør vere oppseiielege i avtaleperioden Dersom det vert generell adgang til mellombels tilsetjing, meiner UNIO at alle mellombelse grunnlag skal inngå i berekningsgrunnlaget for fireårsregelen. Departementet meiner at fireårsregelen kan måtte reduserast til to år og at dette bør følgast opp. UNIO er samde med departementet Tittelen endres i "Topp- og Bunntekst..."