Høgskolen på vestlandet Gunhild Aa. Rolfsnes og Helga Gunnes Song i klasserommet Høgskolen på vestlandet Gunhild Aa. Rolfsnes og Helga Gunnes Våren 2017

Framtida vår!

Oppvarming -Namn og skule, klassetrinn og erfaring med musikkarbeid? -Kva song syng du i dusjen? -Skal me synga i klasserommet? Kvifor/kvifor ikkje?

Kvifor song? Barn syng frå dei er små - ein del av deira heilskaplege veremåte: - (C.Small (1987): “Musicking”: å vere “i” og samtidig utøve musikken i ein sosial kontekst, som ein måte å kommunisere på. Alle er født med ei evne til “musicking” . - J.R.Bjørkvold(1994): “Det musiske menneske” - som barnet som sansar med heile seg - totalsansing - der songen er sentral og viktig del av å tileigne seg lærdom, forstå og uttrykke seg sjølv. “Sikia”! Men dess eldre ein blir, dess mindre syng ein. Songar fell bort - kulturarv fell bort ..og med det mister vi mykje verdifullt og viktig Elevar og lærarar bør synge saman kvar dag! GUNHILD

Kvifor syngja i skulen? Song - eit av dei enklaste pedagogiske “grep” som finst. Songen har både ein kunstnarleg/estetisk verdi OG ein instrumentell verdi. Elevar og lærarar bør synge saman kvar dag fordi: Song har eigenverdi: Oppleving - kjensler Estetikk - kjensler musikalsk læring - overføringsverdi til å lære andre instrument Den tause kunnskapen - å forstå strukturar i musikken gjennom å praktisere dei Song har instrumentell verdi: Danning og sosial/emosjonell læring Fagleg læring

Forts. “Kvifor syngja i skulen?” Song påverkar kropp og hjerne, kjemisk og fysiologisk: Effekt på humøret og kjenslene Immunforsvar og lungekapasitet - song er sunt! (Branden 2015, via Syngende Skole) Kognitiv utvikling - Fokus og konsentrasjon som gjev grunnlag for fagleg utvikling førebu/ “varme opp” hjernen (Stougaard Andersen 2012) Song på eldreheim: gir språk, gir trivsel, mindre bruk av medikament, effektivt i behandling av eldre med demens og alzheimers. “Å delta i eller høre på musikk og sang senker kroppens stressnivåer. Blant de fysiske reaksjonene på stress er økt hjertefrekvens, nedsatt immunforsvar, og redusert oksygenforsyning til hjernen. Vi vet at stress kan forårsakes av mobbing, vanskelige arbeidsforhold eller utfordrende sosiale situasjoner. Å inkludere musikk og sang i barns skoledag kan bidra til å redusere det stresset de blir utsatt for. I tillegg vet vi at en kropp med lavere nivåer at stresshormonet kortisol er bedre rustet til å stå i mot infeksjoner og betennelser”. (Syngende Skole/ forskning)

Forts. “Kvifor syngja i skulen?” Song gjev positive ringverknader sosialt Påverkar psykososialt miljø - “klassar som syng mykje kranglar mindre” Strukturert musikalsk deltaking skaper tilhøyrsle, positiv sjølvkjensle og inkluderande fellesskap (Welch et.al 2014) Forståing, toleranse, sosial kompetanse.. Song - ein veg til venskap! Tryggleik og trivsel er viktig for å kunne tileigne seg kunnskap.

Forts “Forskning viser at..” Å syngja styrkjer andre fag: Nora Kulset i “Musikk og andrespråk” Det å synge ein tekst skapar unike koblingar i hjernen: Songen som ein unik døropnar til andre språk. Og songen “Gjør hjernen i godt humør”. Og når hjernen er i godt humør så lærer ein betre. Læring er sterkt knytt til kjensler og oppleving. ”For å skape noe, må man kunne noe. Og for å kunne noe, må man lære noe. For å lære noe, må man erfare noe. For å erfare noe, må man føle noe. Å føle, eller å sanse, er en vesentlig del av de kognitive prosesser som oppstår i et menneske som lærer.” (Melby, 2014)

konklusjon: Våg å synga! Ta songen attende til klasserommet! Songen er eit eksistensielt uttrykk som ALLE har rett til å bruke. Spørsmål: Kva er det som truar songen i ditt klasserom i dag? HELGA

Nokre metodiske triks - kome i gang Å kome i gang med å synge: Just do it! Lær deg nokre “kome i gang-øvingar” - leik og eksperimentering med stemma, og synge svakt/sterkt, sakte/raskt, lyst/mørkt Lær deg eit kjernerepertoar på nokre få songar. Utvid etterkvart. Gjer det til ein sjølvsagt aktivitet i dine timar Forskjellar på ungdomstrinn og barnetrinn her? Hugs: har ikkje elevane sunge mykje før kan ting ta tid. Ver tålmodig og ikkje gi deg! Spørsmål:Er det noko som hindrer deg i å komme i gong med klasseromssong allereie i morgon - kva?

Nokre metodiske tips - dirigering https://www.youtube.com/watch?v=GcO9C-3AvTA https://www.youtube.com/watch?v=gE9r1LkRCV0 Kva kan ein dirigent gjere? Vise tempo og puls Mime tekst/støtte opp om melodien Vise tonehøgde/melodiretning som ei støtte “Vise” tekstinnhald Vise dynamikk (volum-teiknet) Korleis er det best å starte songen? Gi tone (prøv deg fram saman med elevane for å finne ein tone som passar melodien) Pust? Telle? Puls? Vise med hender/kropp? Knipse takta? “Danse” til musikken? Akkompagnere sjølv? Då er det instrumentet som gir tonen Bruke singback? NB: Fordelar/ulemper.. Det kjem an på funksjonen songen skal ha der og då. Er det snakk om ein allsong er det berre å starte og synge så heng elevane seg på! Er det ei framsyning kan ein øve inn ein trygg start både for lærar og elevar. Bruk elevane som ressursar! Ang singback: Elevane må få synge utan akkompagnement også.

Nokre metodiske triks - lære ein ny song Effektiv innøving har 3 steg: Start med heilskapen. Presenter songen med innspeling eller med at du syng sjølv Øv deretter inn bit for bit av songen, eller deler av songen.Bruk helst ikkje innspeling/ singback i innøvinga - du får ikkje justert tempo og det tek faktisk mykje lenger tid å lære songen skikkeleg! Vurder og å droppe tekstark i innøvingsfasen, og del heller ut dette i etterkant av øvinga. Avslutt øvinga med å spela av/synga heile songen for elevane, og la elevane prøva å synga med på det dei hugsar. Altså: Heilskap - bit for bit - heilskap Ikkje repeter for lange “avsnitt” om gongen når de skal lære utanat. Pusle saman bit for bit. HELGA?

Nokre metodiske triks - lære ein ny song (forts.) Bit for bit - triks 1: Del opp songen og bruk apemetoden. Elevene lytter til ein strofe frå deg eller innspelinga - og repeterer denne. Tilpass lengda på strofen etter kapasiteten til elevane. Ikkje for mykje av gongen! Bit for bit - triks 2:Vis melodiens retning med hendene. Snakk om formen, og gjer merksam på kor melodien er lik, og kor han varierer. Vis dette. Bit for bit - triks 3: Repeter strofer: T.d. syng dei 3 gonger slik dei SKAL vere - etter kvarandre. Lytt godt undervegs - du høyrer best korleis melodi/tekstrytme sit dersom du ikkje syng sjølv. Få elevane til å lytte! Når elevane kan songen: Lytt og diriger meir enn å synge sjølv. Mim heller teksten for dei.

Song som heimelekse Ikkje berre send med tekst heim. Finnest det note så send med den også Vis til ei innspeling/ versjon slik at det er lettare for foreldre å øve saman med elevane. Lange tekstar: kva med å ha i lekse å lære refrenget utanat først? Så kan elevane lære eit vers per dag/veke alt etter kor god tid dei har på seg.

Nokre metodiske triks - musisering og formidling Nokre sjekkpunkt: Tydelig start og tydelig slutt Syng alle lik melodi? Syng alle lik rytme på teksten? Kan alle teksten? Kjem han tydeleg fram? Varier uttrykket! Pass på å ikkje dette i “gaule”-fella.. Få heller elevane til å lytte til kvarandre. HELGA

Forts - “Nokre metodiske triks - musisering og formidling” Ver dirigent! (dette øver du på saman med elevane medan de lærer songane godt. Prøv deg fram!) Mime tekst/ med munn og evt hender- helst ikkje syng sjølv under framføring Halde pulsen og rett energi som passar til songens karakter (dans lett til musikken!) Ikkje sett deg ned på huk eller på ein stol, men stå slik at du har god kontakt med alle - og at alle kan sjå andletsuttrykket ditt. Det er også lov å flytte litt på seg undervegs.

Forts - “Nokre metodiske triks - musisering og formidling” Arrangering av ein song Sette saman fleire songar Teste akustikk - saman med elevane Korleis vil de bruke rommet? Ha tid til å øve godt på inngang, oppstilling, utgang Nøytral kropp HELGA

Nokre tips til å bygge opp repertoar Ver alltid på jakt! Og lær deg songane godt, både tekst og melodi. Eitt skritt om gongen – og bruk det du sjølv likar og kan og får til. Regel nummer 1: Syng sjølv om du ikkje har singback - våg å stå på utrygg grunn. Bruk elevane som ressursar! Bli glad i å høyre deg sjølv. Du er ein viktig soldat i kampen mot det perfekte. Etter kvart kan du lære deg å kompe songane sjølv eller få ein kollega til å gjere det. Songbok! Sang i Norge er grei å ha.

Songval - variasjon Forsøk å variere type repertoar. Nokre songar kan vere songar som ein bruker ofte, som er kjent og som ein nesten syng på autopilot. Typisk starte dagen og avslutte dagen. Sosial kompetanse - venskap - bygge klassemiljø. Songar/ melodiar som kan brukast i overgangar (mellom aktivitetar, eller medan ein går frå ein stad til ein annan)- utan playback. Ein kan bruke melodiane til å nynne på også. Kanskje dikte ny tekst? Noko som er populært akkurat no Noko gamalt eller tradisjonelt Noko på anna språk - frå ein annan kultur Noko samisk - lytt til ein joik og prøve å herme! Noko med mange vers og noko enkelt og kort Noko med futt og trøkk i og noko roleg Tips: Inkluder kva songar ein skal synge i vekeplanar/ periodeplanar/ årsplanar! Då må ein ofte finne songar som passar inn med tema i andre fag. Tema du bør ha minst ein song til: sosial kompetanse, felleskap, toleranse, - generell del av læreplanen/ danningsperspektivet. Tekstar som passar til tema i andre fag Ha songar som du kan bruke utan playback. Kroppen kan halde rytmen!

Singback – nokre tips Kor Arti (hefter med CD finnest på biblioteket - nokre skular abonnerer)https://www.korarti.no Oiid-appen (sjå youtube! Har ikkje så mange songar , men det kjem stadig nye. Liten Fuggel er god kvalitet på her. Facebook: Musikklærere iTunes Spotify eller andre strøymetenester (t.d. Syngende skole, syng det, m.m.) http://barnesanger.wikispaces.com syngendeskole.no Audacity: eit gratis nedlastbart dataprogram. Kan dempe vokalen på ein song. Du må kjøpe songen først. Blir sånn passe bra.

Spørsmål -Kva repertoar har du hatt suksess med, og kva typer songar opplever du som utfordrande å jobba med i klasserommet?

Kjelder Angelo, E. og Sæther, M (2012): Barnet og musikken. 2. utgåve. Oslo: Universitetsforlaget Bjørkvold, J.R (1994): Det musiske menneske. 3. utgåve. Oslo: Freidig Forlag Kulset, N. ( ): Musikk og andrespråk. Small, Christopher (1987): Music of the Common Tongue. London/New York Vist, T. (2005): “I lyden bor barnet, barnet bor i lyden - om små barns forhold til musikk.” I: Haugen, S., Løkken, G. og Röthle, M. (red.) Småbarnspedagogikk, s. 75-91. Oslo: J.W.Cappelen Forlag. Nettsider som har samla mykje forskning: http://videncenterforsang.dk/tema/effekten-af-sang/ http://www.syngendeskole.no/forskning http://www.sangieldreomsorgen.no/fagstoff-1/ http://www.musikkfralivetsbegynnelse.no/medlemmer/aktuell-forskning/