{ Nervecelle - sender og tek i mot informasjon Nervecelle - sender og tek i mot informasjon Ei nervecelle består av tre delar: ein cellekropp ein cellekropp korte utløparar som kallas dendrittar korte utløparar som kallas dendrittar ein lang utløpar som kallas akson. ein lang utløpar som kallas akson. Dei elektriske signala som ledast via nerveutløparane, kallas nerveimpulsar.

 korte utløparane frå kvar celle  tar i mot og ledar nerveimpulsar inn i cellekroppen.  I cellekroppen bearbeidas impulsane før dei sendes vidare. Dendrittar

 den lange utløparen som sender impulsane vidare til neste celle.  enden av utløparane ligg inntil ei anna celle som tek imot nerveimpulsen.  enden kan til dømes ligge inntil ei muskelcelle, som vil reagere med å trekkje seg saman. Akson

Mange lange utløparar samla i ein bunt, kallas ei nerve. Dei tjukkaste nervene kan sende signalar med ei fart på 100 meter per sekund! Nerve

Når cellekroppen i ei nervecelle blir øydelagt, kan den ikkje reparerast eller erstattas av andre nerveceller. Dersom berre nerveutløparen blir skada, kan utløparen vokse ut igjen. Når ei nervecelle øydeleggast Når ein person blir lam på grunn av eit brudd i nakken, er det ofte fordi nervecellene i ryggmergen har blitt skada.

Består av tre delar:  Storhjernen  Veslehjernen  Hjernestamma Hjernen Den overordna delen av nervesystemet, med meir enn 100 milliardar nerveceller: ole/klippdetalj?topic =nrk:klipp/592361

Utgjer 90% av vekta til hjernen hos mennesker, og gjer at vi mellom anna kan: - uttrykkje oss gjennom kunst - har eit rikt språk - har fantasi, intelligens og fingerferdighet som har gjort at vi kan lage verkty og utvikle teknologi. Storhjernen – styrer tankane våre og medvitet vårt

Det ytterste laget på storehjernen er eit 3 millimeter tjukt, grått lag som kalles hjerneborken. Hjerneborken Hjerneborken har stor overflate, men får plass i hodeskallen fordi den er så sterkt folda. pic=nrk:klipp/785290

Dei ulike områda, eller foldene, i hjerneborken har bestemte oppgåver. Informasjon frå sansecellene overføras til hjernen som nerveimpulsar langs nerveutløpare. Når nerveimpulsane når dei ulike sansesentra i hjerneborken, dannar vi sanseinntrykk av verda kring oss.

Høgre hjernehalvdel representerar romsans og forstår musikk, lyder, bilder, form og mønster. Ein hjernehalvdel styrer motsett side av kroppen Venstre hjernehalvdel representerar logikk og forstår ord, tall og tid best.

 Hjelper storehjernen med å styre rørslene våre.  Når vi øver på bestemte røsler slik at dei blir automatiske, lages små varige endringar i vesleehjerna.  Til dømes når vi lærer ein bestemt teknikk i idrett. Veslehjernen - kontrollerer rørsle og balanse

 Kontrollerar livsviktige funksjonar som hjerteslag, blodtrykk og pustebevegelsane.  Kontrollerar refleksar, som ikkje er viljestyrte røsler. Hjernestamma - styrer pusten og hjartet

Når ein kroppsdel støtar mot noe som kan gjere vondt, til dømes når vi tar handa på ei varm plate, trekk vi automatisk handa til oss før det gjer vondt. Refleksen tar bare eit par hundredels sekund fordi meldinga ikkje treng å gå til hjernen først. Refleksar – lynraske, automatiske reaksjonar Først etterpå, når signala med informasjon om smerte når smertesenteret i hjernen, kan vi kjenne smerte.

Ei refleksboge oppstår når nervecellane med sine utløparar dannar ei fast rute for nerveimpulsar. Knerefleksen Knerefleksen er eit døme på ein refleksboge, som gjer at lårmuskelen trekkjer seg saman og leggen sprett fram.

Gir nervesystemet informasjon om situasjonen i og utanfor kroppen, som er nødvendig for å kunne styre kroppsfunksjonane. Sansane

 Registrerer kjemiske stoffer i omgivelsene og kallas kjemiske sansar  Sanseceller, luktecellene, øvst i nasehóla fangar opp gassar som finst i lufta.  I enden av luktecellene stikker du ut små tråder som luktstoffene må passere når vi pustar inn. Luktstoffene påvirker trådene, som får sansecellene til å sende informasjon til hjernen.  Dei fleste smakscellene sit på tunga og gjer oss i stand til å kontrollere det vi et og drikk. Lukte- og smakssansen

Muskel- og skjelettsansen  sanseceller i musklar, sener og ledd som fortel om kroppens stilling og bevegelsar Innvollsanser  organa inne i kroppen Trykk- og berøringssansen  trykk og berøring av huda Temperatursansen  temperaturforandringar i huda Kroppssansar  huda, bevegelsesapparatet og indre organ

 ei stund etter å ha kledd på seg vil ein ikkje lenger kjenne kleda mot huda, dette er fordi nervecellene i huden har tilpassa seg den nye situasjonen. Adaptasjon - nervecellene tilpassas ein ny situasjon

 Kan utgjere opp til 2 kvadratmeter hos eit vakse menneske  Nokre stader på kroppen er det tettare med sanseceller, det er spesielt mange i huda på hendene, på føtene, i ansiktet og på kjønnsorgana  Spesielt mange sanseceller på fingerspissane og på leppene Huda - det største sanseorganet

 Skil seg frå andre sansar fordi vi opplev smerten som ubehageleg eller skremmande  set i gang reaksjonar i kroppen for å redusere skade eller unngå det som framkallar smerte, som for eksempel å auke puls og blodtrykk og minke blodtilstrøyminga til huda.  Smerte registreras av nerveendar som er vare for smerte, det kan være plagsom låg eller høg temperatur, trykksmerte eller kjemisk smerte.  Smertefølsame nerveendar finst i alle delar av kroppen, utan hjernen. Smertesansen - kan verne oss mot skadar tv/indeks/142668/