Metall Læremål: Kva er metall? Kva kjenneteiknar dei fyste eigenskapane? Kva kjenneteiknar dei kjemiske eigenskapane?

Kva er metall? Metall utgjer 91 av 118 grunnstoffa Vi tenker ofte på jern eller aluminium som har forma til våpen, bilar, verktøy etc. Metall har mange ulike eigenskapar Nokre er harde, andre kan formast med hende dine eller til og med flytande Nokre held seg skinnande lenge, andre tek fyr i kontakt med vatn Men dei har alle noko felles

Metall I alle metall delar atoma dei ytre elektrona sine Atoma «flyt» i ei «sky» av elektron Denne skya av elektron binder metalla saman Denne sterke bindinga gjer metall harde Elektrona kan bevege seg fritt frå «moder»- atomet Det er fridommen til desse elektrona som gir metalla eigenskapane sine Dei frie atoma gjer at metalla leiar straum og varme godt

Fysiske eigenskapar På grunn av oppbygginga til metalla har mange dei same eigenskapane. Det er mange unntak, men generelt seier vi at metall har: Høg tettleik Atoma ligg tettare saman enn i andre stoff God varmeleiar Dei frie elektrona gjer at varme reiser raskt igjennom metallet God elektrisk leiar Elektrisitet reiser lett igjennom metallet av same grunn som det er god varmeleiar Harde Skya av elektron gir ei sterk binding mellom atoma Høgt smeltepunkt Det skal mykje energi til for å rive elektrona frå kvarande på grunn av den sterke bindinga Metallglans Den faste strukturen gir ei jamn flate som lyse reflektera frå

Kjemiske eigenskapar Metall har ofte like fysiske eigenskapar, men dei kjemiske eigenskapane er svært forskjellige Dei kjemiske eigenskapane heng saman med plasseringa i det periodiske system Alkalimetalla ligg heilt til høgre i periodiske system: Er svært reaktive, spesielt med vatn Jordalkalimetall er kolona til høgre for alkalimetalla: Er reaktive, men ikkje i like stor grad som alkalimetalla Generelt sett er metall, utan om alkali- og jordalkali- metalla, mindre reaktive med størrelse på atomet Dei minst reaktive stoffa blir kalla edelmetall: Desse grunnstoffa reagerer svært sjeldan med andre grunnstoff

Legering Legering er ei blanding av metall og andre grunnstoff Eit metall har mange positive eigenskapar, men og mange svakheitar Ved å blande inn andre stoff kan ein styrke svakheitar i metallet og få eit betre metall Ulik størrelse på atoma gjer at metallet lettare kan motstå formendring og gjere det hardare Jern er eit metall vi har mykje av og som er relativt sterk, men jern har lett for å ruste, reagere med oksygen Stål er ei blanding mellom 2% karbon og resten jern Dette er ei sterkare legering enn jern åleine