Ordbank i høve demografi: Frå førre time: Demografi Naturleg tilvekst Fødselsoverskot Fødselsrate Dødsrate Samla folketal Fruktbar(fertil) alder Nytt: Samla fruktbarheitstal - kor mange barn ei kvinne får i gjennomsnitt (verda 2,6 / Noreg 1,9) Reproduksjonsnivå – 2 barn for å for halde folketalet stabilt Babyboom Spebarnsdøying – kor mange barn som døyr første leveår Pårekna levealder - kor gamle folk vert i ulike land

DEN DEMOGRAFISKE OVERGANGEN

Utviklinga frå høge fødsels- og dødsrater og låg folketilvekst til låge fødsels- og dødsrater og låg folketilvekst Ei utvikling alle land går igjennom Fattige land har kome ulikt i utviklinga Land i Afrika sør for Sahara i fase 2 I Sør-Asia, Nord-Afrika og Latin-Amerika er fleire land i fase 3 Rike land har vore gjennom den demografiske overgangen og er i fase 4

Fase 1 Høg fødselsrate og høg dødsrate, folketalet veks lite Får mange born, vil ha garanti for at nokre veks opp Smittsame sjukdommar, matmangel, dårlege levekår Tida før den industrielle revolusjonen i den vestlege verda

Fase 2 Dødsraten går ned, men fødselsraten er framleis høg. Stor og rask folkeauke Under indusrialiseringa i den vestlege verda Økonomien betra seg, lettare å skaffe mat, betre bustader og helsestell (sjukdommar utrydda) Land i Afrika som Uganda og Ghana er i denne fasen i dag

Fase 3 Fødselsraten går ned og dødsraten stabiliserer seg på eit lågt nivå Folk får betre råd, treng ikkje mange barn som «livsforsikring» Framleis stor folkeauke, men veksten mindre enn før Brasil er i denne fasen i dag

Fase 4 Låg fødsel og dødsrate. Låg folkeauke Folk blir foreldre i høgare alder og har kunnskap om prevensjon Folk lever lenger enn før Noreg er i denne fasen idag

Fase 5? Ein har kome igjennom den demografiske overgangen og talet på fødde er lågare enn talet på døde. Folketalet går ned Reproduksjonsnivået er under 2,0

Befolkningspyramidar viser aldersfordeling i befolkninga Rike land har pyramide med form som Noreg (tjukk på midten) Eldrebølgje -talet på eldre aukar

Befolkningspyramider til fattige land Mange under 15 år Få eldren over 65 år Brei nede og spiss på toppen

Kina

Japan

Dei forena arabiske emiratar

Samanlikning

Fakta om urbanisering: Etter industrialiseringa bur stadig fleire menneske i byar Ca 50%, 2030 ca 60% Fleire hundre millionbyar på 100 år Megaby - meir enn 10 millionar innbyggjarar Flest byar ved kysten, 75% av menneska bur her 1milliard menneske i slumområde, 90% i U-land Verdas største byar

Storbyane er miljøbomber Naturlandskap omgjorde til sterkt utbygde kulturlandskap Luftureining, lite plass og transportproblem I U-land veks byane raskt, slumområde utan kontroll Pappskur, mangel på reint vatn og renovasjon Svolt sjukdom og kriminalitet Byane held fram å vekse… Les s , fs 2-6 s. 36

Migrasjon – folk på vandring les s.35 Forklar orda: Migrant Immigrant Emigrant Illegale immigrantar Kva er årsaker til migrasjon: - Flyktningekrisa