Introduksjon til polsk uttale og fonetikk Polsk språk 1 POL1110 Introduksjon til polsk uttale og fonetikk Aleksandra Sawicka

Det polske alfabetet består av 35 bokstaver som representerer vokaler og konsonanter a, ą, b, c, ć, d, e, ę, f, g, h, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, (q), r, s, ś, t, u, (v), w, (x), y, z, ż, ź alfabet språklyder

Det polske alfabetet Tre bokstaver: q, v, x opptrer i fremmedspråklige ord, som har bevart original skrivemåte.   Som i andre språk ble noen av bokstavene ved bruk av spesielle tegn (diakritika) tilpasset språklyder (fonemer) som ikke fantes i den latinske modellen: ą, ę, ł, ó, ć, ń, ś, ż, ź I tillegg til disse spesielle tegnene, for å utrykke andre typiske lyder, bruker det polske språket sammensetning av bokstaver (digrafene, som står for et fonem): sz, cz, rz, dz, dż, dź, ch

Andre typiske fenomener i polsk fonetikk Myke konsonanter   ś, ź, ć, dź, ń (= si, zi, ci, dzi, ni) Ustemt uttale av stemte konsonanter på slutten av ord chleb [chlep] Kraków [krakuf] szew [szef] zdradź [zdrać] Eks. på forenklet uttale sześćset [szejset] jabłko [japko] warszawski [warszaski]

Betoning fast trykk på nest siste stavelse    fleste ord język polski języka polskiego językowi polskiemu   preposisjon + pronomen dla niej, przy nim, o tamtym en del av preposisjonsfraser na raz, na wsi, wyjść za mąż nektelser og verb betraktes som et ord nie wiem, nie mogłem, nie robiłaś Partisipp: eksemler: piszący, czytająca, jedzące, widziany, suszony, bity

Betoning trykk på tredje siste stavelse noen ord av utenlandsk opprinnelse (særlig med endelsen –ika, –yka) uttales i polsk tradisjonelt med trykk på tredje siste stavelse   biblioteka, pedagogika, gramatyka, logika, polityka Feil uttale: biblioteka, pedagogika, gramatyka, logika, polityka Verb i preteritum (fortid) med endelsen –śmy, –iście (dvs. 1. og 2. person flertall, preteritumsform) robiliśmy, czytaliście, wzięliśmy, pojechaliście Feil uttale: robiliśmy, czytaliście, wzięliśmy, pojechaliście

Betoning trykk på tredje siste stavelse (fortsettelse) Verb i kondisjonalis med partikkelen –by– (alle former i entall og 3. person flertall, kondisjonalisform – NB! Ikke 1. og 2. person i flertall)   zrobiłbym, poszedłbyś, czytałby, zrobiliby Feil uttale: zrobiłbym, poszedłbyś, czytałby, zrobiliby I tallord 400, 700, 800, 900 czterysta, siedemset, osiemset, dziewięćset Feil uttale: czterysta, siedemset, osiemset, dziewięćset Ytterligere noen andre uttrykk som: Rzeczpospolita, w ogóle, ogółem Feil uttale: Rzeczpospolita, w ogóle, ogółem

Betoning trykk på fjerde siste stavelse Verb i kondisjonalis med partikkelen –by– og endelse på –śmy, –ście (1. og 2. person i flertall)   zrobilibyśmy, czytalibyście Feil uttale: zrobilibyśmy, czytalibyście