Sporefri mjølk - ensilering

Presentasjon om: "Sporefri mjølk - ensilering"— Utskrift av presentasjonen:

1 Sporefri mjølk - ensilering
Sporefri ensilering Smørsyrebakteriar og –sporar i surfôr skuldast forureining under hausting Særs lågt tal klostridiesporar på friskt gras Unnateke nedst Dårlege veksttilhøve oppe i bestand Varierande råme Ultrafiolett lys På jordet finn vi i fyrste rekkje sporar, lite bakteriar Sporefri mjølk - ensilering

2 Sporefri mjølk - ensilering
Stubbehøgde Stubbehøgde minst ei handsbredde Det ideelle er cm, reduserer smittefare Slåmaskin og legde/mjukt gras godt nok kompromiss 8 cm Høg stubb  betre luftveksling  raskare tørk Pickup kan stillast høgare  redusert fare for forureining med jord og daugras Stubbehøgde like viktig ved direkte som to-trinns hausting Tapar ikkje avling med 10 cm stubb Låg fôrverdi på stubb Forsinka gjenvekst med låg stubb Låg stubb kan tappe opplagsnæring Rett N-mengde og jamn spreiing gjev lite legde Vanskeleg (umuleg?) å stubbe høgt med slåmaskin der det er legde Sporefri mjølk - ensilering

3 Smørsyrebakteriar og pH
Gode veksttilhøve for klostridiar: Lågt tørrstoffinnhald Lågt sukkerinnhald Høg pH Høg temperatur Sein innlegging og tildekking Optimal pH for klostridiar: 7,0-7,4 Rask pH <4,2 – sterk hemming av klostridiar  går over i sporeform Sporefri mjølk - ensilering

4 Klostridiar og tørrstoffinnhald
Fortørking >30 % tørrstoff – sterk hemming Fortørking >40 % tørrstoff for vekststopp Sterk fortørking  avgrensa fermentering Smørsyre- vert hemma meir enn mjølkesyrebakteriar Kan likevel ha mykje sporar, eks. pga. forureining ! Samspel pH og tørrstoff Kritisk pH for å oppnå smørsyrefritt surfôr ved ulikt tørrstoffinnhald Tørrstoffinnh., % Kritisk pH 15 4,10 35 4,60 20 4,20 40 4,75 25 4,35 45 4,85 30 4,45 50 5,00 Sporefri mjølk - ensilering

5 Ensileringsmidlar og dosering
Maursyrebaserte best mot feilgjæring og for å avgrense gjæringsintensitet i fuktig surfôr Maursyre best i å senke pH Vanleg dosering for å hindre feilgjæring Økt dosering  meir avgrensa gjæringsintensitet Maksimere fôropptak: auke dosering 1,5-2 ggr. i silofôr, auke 1-1,5 ggr. i rundballar (pga. generelt svakare gjæring) Økt tørrstinnhald  redusert gjæringsintensitet Relativt høgt innhald restsukker Redusert behov for tilsetjing for å unngå feilgjæring Ensimax GrasAAT Lacto Ensil 1 Maursyre 85% Ensil maursyre Sporefri mjølk - ensilering

6 Ensileringsmidlar og dosering
Auka tørrstoff + auka utviklingstrinn fôrvekstar gjev auka pakkeproblem og fare for luftinnslepp God kutting/knusing viktig Auka fare for muggproblem Maursyre hemmar ikkje mugg- og gjærsopp Propionsyre og benzosyre mot mugg- og gjærsopp Best verknad ved låg pH  blanding med maursyre Muggeffekt sterkt doseavhengig, f.eks. 4 l GrasAAT Plus Kofasil Ultra òg god mot mugg- og gjærsopp Einaste med direkte verknad mot anaerobe sporar Berre til rundballar, pga. risiko for nitrøse gassar FNC Silage 2000 GrasAAT Eco GrasAAT Plus Ensil Pluss Kofasil Ultra Sporefri mjølk - ensilering

7 Ensileringsmidlar og dosering
Tilsetjing av mjølkesyrebakteriar, ved gode ensileringstilhøve Stimulerer mjølkesyregjæring Fortrinnsvis ved høgt tørrstoffinnhald Kan bli for kraftig mjølkesyregjæring ved rått fôr Evt. med enzym for å frigjere sukker til gjæring Animal Biosa Biomax R Feedtech Silage F 3000 Josilac Feedtech Silage F 22 Sil-All 4x4 Sporefri mjølk - ensilering

8 Syreverknad Syretilsetjing (direkte pH-reduksjon hemmar anding)
Handelsnamn Produsentens anbefaling, l/t Verksamt stoff (vekt%) Dose, l/t som gjev same syreeffekt* Maursyre 85%** 3-5 85% maursyre 3,0 Ensil 1** 83% maursyre GrasAAT ® Lacto 78% maursyre 3,2 GrasAATTM Plus 3 – 5 64% maursyre+ 9,3% propionsyre+ 1,9% benzosyre 3,5 Ensimax 21,3% maursyre+ 20,0% eddiksyre 7,3 ** 85% maursyre er etsande og bør erstattast av meir moderne middel * Syreverknad angir kor mykje anding og gjæring vert redusert. Verknad mot mugg avheng av innhald av propionsyre og benzosyre Sporefri mjølk - ensilering

9 Sporefri mjølk - ensilering
Underdosering Bevisst eller ubevisst underdosering kan vera verre enn inga dosering ! Med syretilsetjing reduserast all gjæring, òg ønska mjølkesyregjæring Halvert (og mindre) dose gjev mykje saktare pH-senking  lengre tid med tilhøve for smørsyrebakteriar  høgare tal sporar når pH kjem lågt nok Nok sukker + inga tilsetjing = grunnlag for rask mjølkesyregjæring = rask pH-senking Underdosering Kofasil Ultra For lite nitritt – hemmar ikkje smørsyrebakteriane, men mjølkesyrebakteriane ! For lite benzoat /propionat – hemmar ikkje gjær og mugg Sporefri mjølk - ensilering

10 Sporefri mjølk - ensilering
Rask fortørking Rask tørking, for redusert tid i ”farleg” fase Utsett for regn og utvasking Anding og tap av sukker Vasstap i to fasar: Rett etter slått: mest intensiv pga opne spalteopningar Ved ca 30 % t.st. vert spalteopningar stengde  fordamping heretter gjennom vokslaget Gras-/stengelhandsaming aukar fordamping Stengelknekkar – luftig streng, men lite fordampingsverknad Fingrar øydelegg vokslaget, gjev betre fordampingsverknad I fint vær tørker vatn på planta raskast i ståande eng  start slåtten når doggen er vekk Sporefri mjølk - ensilering

11 Tørking i streng eller flatespredd
Tradisjon i Noreg: fortørking i urørt streng Sikrast for å unngå forureining av fôret Grasmengde pr. kvm. har betydeleg verknad på opptørkingshastighet Relativ opptørkingshastighet på graset ved ulik behandling ved slått og ved ulik avlingsmengde. Mengde gras pr. arealeining, kg/m2 Skårlagt med slaghaustar Skiveslåmaskin med stengel-handsaming Ubehandla 1,5 4,59 2,15 1,68 3,0 3,20 1,74 1,40 6,0 1,88 1,29 1,00 12,0 1,03 0,97 0,76 24,0 0,62 0,67 0,54 Sporefri mjølk - ensilering

12 Tørking i streng eller flatespredd
Vanlig innstilling av slåmaskin: strengen dekkjer 50 % av arealet Flatspreiing halverer kg gras pr. m2 Eks. frå tabell: Frå 6 kg/m2 til 3 kg/m2 tørker graset % raskare, f.eks. frå 24 timar til vel 17 timar 3 kg/m2 x 18 % tørrstoff = 540 kg t.st./daa Mengde gras pr. arealeining, kg/m2 Skårlagt med slaghaustar Skiveslåmaskin med stengelhandsaming Ubehandla 3,0 3,20 1,74 1,40 6,0 1,88 1,29 1,00 Sporefri mjølk - ensilering

13 Tørking i streng eller flatespredd
Flatspreiing gjev jamnare fortørking, dvs. meir einsarta fôr Eks.: urørt streng til 30 % t.st. – kanskje 50 % på toppen og <20 % på undersida Ujamt tørrstoffinnhald gjev ulik ensileringsprosess ”Tørt”: moderat fermentering og rel. høg pH ”Rått”: tilhøve for smørsyregjæring Smørsyregjæring kan breie seg når oksygen er oppbrukt og pH er høg nok Kan førekome ved alle metodar – oftast i rundballar pga. manglande blanding og manglande tilsetjing ? Sporefri mjølk - ensilering

14 Rask pH-senking – mindre smørsyre
Rask pH-senking: sporar vert hindra i å gå over i bakterieform – unngår formeiring Stutt kutting/knusing gjev raskare fermentering Tilsetjingsmiddel liter/ tonn Smørsyre, g/kg tørrstoff Antall klostridie- sporar pr. g surfôr A. Tørr-stoff: 24 % Utan tilsetjing 0,0 2,0 Eddiksyre 4,5 0,8 51 000 Maursyre 4,0 0,1 9 500 Melasse 35,0 0,26 32 000 Foraform 4,7 0,29 8 900 B. Tørr-stoff.: 29 % 0,4 70 000 38,5 6 000 NO2 + hexametylen-tetramin (Kofa) 2,2 Sporefri mjølk - ensilering