Kompetansemål Energi – ting skjer

Presentasjon om: "Kompetansemål Energi – ting skjer"— Utskrift av presentasjonen:

1 Kompetansemål Energi – ting skjer
kunne forklare kva vi meiner med energi og gje døme på ulike energiformer forklare omgrepa energikjede, energikjelde og energimottakar rekne ut tyngd på ein gjenstand og forklare skilnaden på masse og tyngd forklare innhaldet i energilova ved å nytte omgrepa høgverdig og lågverdig energi rekne ut akselerasjon og gjere greie for samanhengen mellom kraft og akselerasjon forklare korleis trafikktryggingstiltak vernar mot skade forklare kva vi meiner med kraft i naturfag

2 Energi – kvar er no det? Kunne forklare kva vi meiner med energi og gje døme på ulike energiformer Vi delar all energiformer inn i Rørsleenergi – kinetisk energi:1/2 mv2 Stillingsenergi – potensiell energi: Gh m = masse, v = fart, G = massen·10, h = høgd 10 talet kjem frå gravitasjonskreftene på jorda som er 9,81m/s2 Den potensielle energien kan bli frigjort når legemet forskyves i kraftens retning. Da går legemets potensielle energi over til kinetisk energi. Vil du prøve å gje døme på dette? Diskuter først med sidemann / dama.

3 Energikjede Forklaring av omgrepa
Energikjede: Syner korleis energien vert overført frå eit ledd til eit anna – sjå s.33 Energikjelde: Dette leddet gir energi, men kan òg vere energimottaker. Alle energikjeder begynner i sola, dermed er sola hovudenergikjelda Energimottakar er det leddet som tek mot energi frå ei energikjelde.

4 Tyngd og masse Å rekne ut tyngd på ein gjenstand og forklare skilnaden på masse og tyngd Tyngda er ei kraft som trekk ein gjenstand mot jorda Tyngda (N) av ein gjenstand varierer, medan massen (kg) er den same overalt. Tyngda målast i Newton(N)(kor mykje kraft gjenstanden vert trekt mot jorda med) Massen målast i kilogram(kg) (gram, hektogram, kilogram, tonn) Døme 1: På jorda - Kari veier 63kg. Vi seier då at Kari har massen 63 kilogram(kg), og tyngda 630 N. Vi gonger altså massen med 10 for å finne tyngda her på jorda.

5 Men ... Eksempel 2: På månen Kari veier 63kg. Kari har enno massen 63 kilogram(kg), men tyngda vert annleis pga. at tyngdekrafta er mindre på månen: 63x 1,7= 107 Newton(N). Vi gongar med 1.7 for å finne tyngda på månen. Eksempel 3: Vektlaus tilstand Kari veier 63kg. Kari har enno massen 63 kilogram(kg), men tyngda er 0 Newton, fordi at tyngdekrafta ikkje verkar inn.