Lokal klimaplan – Tema avfall v. Petter Bjørdal

Avfall - eit kort attersyn. Det starta med helse… Frl § 30: Kommunen skal sørge for innsamling av husholdningsavfall…. gi forskrifter som er nødvendig for å få til en hensiktsmessig og hygienisk oppbevaring, innsamling og transport av husholdningsavfall. Uten kommunens samtykke må ingen samle inn husholdningsavfall.

Helse fortsatt viktig, men nye tankar har kome til Frl § 1. Lovens formål: Denne lov har til formål å verne det ytre miljø mot forurensning og å redusere eksisterende forurensning, å redusere mengden av avfall og å fremme en bedre behandling av avfall.        Loven skal sikre en forsvarlig miljøkvalitet, slik at forurensninger og avfall ikke fører til helseskade, går ut over trivselen eller skader naturens evne til produksjon og selvfornyelse.

Målet i dag er: Ivareta helseperspektivet; hindre spreiing av sjukdom og utøy og tenke smittevern Fokus på miljø, klimautslepp og natur i ei breiare meining Fokus på innsamling av farleg avfall - det farligaste av det farligaste, i årlege kampanjer og gjennom haldningsskapande arbeid. Ny kampanje okt 2009 Hindre og fjerne avfall på avvegar. Brom.flam i Aspevågen. Ivareta verdiane og råvarene i avfallet så langt som råd og levere disse som råvarer til ein (milliard)-industri som eksisterar med råvarer frå avfall Arbeide for ei bærekraftig utvikling og betre klima.

Aktive lovgivarar. EU parlamentet i 17 juni 2008: Av papir, metall, plast og glas skal det innførast separat innsamling og minst 50% materialattvinning innan 2020. ( Frå før har vi eiga innsamling av elektriske og elektroniske artiklar) Mål om 70 % materialattvinning av BA –avfall ( bygg og anleggsavfall) Energiattvinning = minst 65 % energiutnytting i nye forbrenningsanlegg. Mindre enn 65 % er ikkje attvinning Eige bioavfallsdirektiv skal utarbeidast Spesifikke reguleringar på andre avfallstyper som dekk, tekstilar, inere anleggsmasser skal lagast.

AVFALLSHIERARKIET SENTRALT OG UENDRA FRÅ 1992 OMBRUK Material-attvinning Energiattvinning Deponi (Frå 01.07.2009 berre inert avfall. Ca 1 -1,3 mill tonn org. avf. pr år skal bort frå deponi)

Kommunen sin rolle og oppgåver på avfallsområdet. Plikter: Frl § 29. Mottaksplikt for avfall: ” Kommunen skal ha anlegg for opplag eller behandling av husholdningsavfall og kloakkslam og ha plikt til å ta imot slikt avfall og slam. ” ( Miljøstasjonar / gjenbrukstorg / avfallsmottak) Frl § 30: ..gi forskrifter som er nødvendig for å få til en hensiktsmessig og hygienisk oppbevaring, innsamling og transport av husholdningsavfall ” (lokale renovasjonsforskrifter og gebyrforskrifter) Frl § 31: Mottaksplikt for farleg avfall: ” pålegge en kommune å samle inn spesialavfall og kan fastsette plikt for den enkelte til å levere sitt spesialavfall til kommunen” Frl § 32a: Mottaksanlegg for avfall fra skip : Kommunal mottaksplikt for… Frl § 37: Kommunen kan gi pålegg om at den som har etterlatt, tømt eller oppbevart avfall i strid med § 28, skal fjerne det, rydde opp innen en viss frist. (lokal forureiningsmynde, omfattar også §§ 43,44,46 og 47 om akutt forureining)

Kommunen sin rolle er omfattande. Men ein har også sterke rettar: Frl § 30 gir kommunene monopol på innsamling av avfall frå hushaldningane Frl § 30 sitat: ” Kommunen kan gi forskrifter …….at visse slag husholdningsavfall skal holdes utenfor den kommunale innsamling, og at visse slag avfall skal holdes adskilt ” Frl § 34 (avfallsgebyr)  ”Kommunen skal fastsette gebyrer til dekning av alle kostnader forbundet med avfallssektoren… sikra i pantelova § 6.1. ”legalpanterett.”

Korleis bruke sin rett? Kommunene har ofte høgare miljøambisjonar enn lovgivar. Sjå til RIR, GLØR og HIAS. ( Eller VØR sine våraksjonar for ryddige bygder). Styrer gjennom: - lokale renovasjonsforskrifter med heimel i Frl og vegleiar frå SFT - selskapsavtale for interkommunalt avfallsselskap, - økonomiplanar - årsbudsjett for selskapet - Enkelte vedtak setter miljøsaker på dagsorden. Eks lokalt: Vedtak om Fairtrade-kommune, og utarbeiding om lokal klimaplan Der renovasjon er ein del av kommunen - økonomiplan og årsbudsjett for VAR området.

Kommunalt styringsverktøy: Lokale forskrifter. Renovasjonsforskrift. Frl § 30. Sitat: ” Kommunen kan gi forskrifter…” VØR: sist rullert i 2004 i samband med endring i Frl om næringsavfall og innføring av papirsortering kvar tredje veke. 2. Gebyrforskrift. Vedteken årleg i samband med kommunens årlege gebyrvedtak.

Renovasjonsforskrifta – eit viktig lokalpolitisk styringsreiskap. Regulerar t.d - Definisjon av hushaldningsavfall - Hentefrekvens og når på døgnet det skal hentast - Plassering av avfallsbehaldarane / sekk, ( vegkanthenting 1-3 m eller 10 m frå vegkant. Viktig i høve kostnad og drivstofforbruk ved innsamlinga.) - Graden av kjeldesortering. - Differensiering av gebyr - Kven og kva områder i kommunen som skal vere omfatta. - Kva skal bringast av avfall og kva blir henta hos den enkelte - Unntak og praktisering av regelverket, pålegg om ekstra gebyr osv

Gebyrforskrift Frl § 34: Kommunen skal fastsette gebyrer til dekning av kostnader forbundet med avfallssektoren. Kostnadene skal fullt ut dekkes inn gjennom gebyrene…… må gebyret ikke overstige kommunens kostnader. Frl § 34: Kommunene bør fastsette differensierte gebyrer Vedtakast etter reglane i forvaltningslova. § 37-40. Dvs leggast ut til off. ettersyn, vedtakast av kommunen og kunngjerast for å vere rettskraftige.

Interkommunalt Selskap (IKS) IKS ofte svært ofte nytta innafor avfallssektoren. - Spesielt fagfelt - Stordriftsfordelar spesielt synlege. Selskapsavtalen legg styringsramma og er vedteken heilt lik av alle deltakande kommuner (Jfr IKS-lova). I den er formålet og oppgåvene til selskapet. Representantskapen er øvste organ. Vel styre, revisor og fastset overordna retningslinjer for selskapet Vedtek økonomiplan og årsbudsjett Fastset årsresultat og godkjenner årsmelding.

Avfall frå hushaldning - kva er det ? Ifølge SSB 520 kg år innb. / dvs 1400 kg pr husstand i VØR Av det ( VØR tal 2007): Matavfall (25% av rest) 175 kg pr husstand Papp og papir 250 kg pr husstand Restavfall 545 kg pr husstand Hageavfall 300 kg pr husstand E.E avfall 45 kg pr husstand Glass og Metall 30 kg pr husstand Farleg avfall 10 kg pr husstand Anna 45 kg pr husstand Klimaeffekt ? VØR er medlem i Avfall Norge sin klimaplangruppe for å finne total klimaeffekt i livsløpsperspektiv.

Klimabelastning fra behandling av avfall i 2006, sammenlignet med klimabelastning fra optimal behandling. Alle tal i 1000 tonn co2-ekv. Maks potensial Behandla 2006 Potensiale Drikkekartong - 4 -24 Materialgjenv Glassemballasje 6 6 Material Metallemballasje -16 -24 Material. Papir 58 -459 Energiutnytting Papp -4 -327 Energiutnytting Plastemballasje 39 -117 Materialg. Våtorganisk 186 -491 Biogass m.varme Sum 265 -1 436 Tal fra Østfoldforskning i samband med klimaplananalyse for Avfall Norge.

Litt tal fra SSB fra veke 45-08. Jfr avfallshierarkiet.

KOSTNADER 2007 HAMOS VØR Kapitalkost 10% 15% Adm. 17% 14% Innsaml 36% 32% Lev/behand. 37% 39% Miljøstasjon Informasjon: kr 10,00 pr husstand