SYRER og BASAR - frå mat til miljø.

Presentasjon om: "SYRER og BASAR - frå mat til miljø."— Utskrift av presentasjonen:

1 SYRER og BASAR - frå mat til miljø

2 EIGENSKAPAR TIL Syrer Døme på syrer i mat:
-sitronsyre, eddiksyre, mjølkesyre,karbonsyre Ei syre kan vera gass, væske eller fast stoff Eigenskapar for sure løysingar: - smakar surt -endrar fargen på raudkålsaft frå fiolett til raud -dannar karbondioksidgass ved reaksjon med natron -dannar hydrogengass ved reaksjon med uedle metall som magnesium og sink

3 Eigenskapar til Basar Brukt til reingjeringsmiddel
Felles eigenskapar til basar: - Endrar fargen til raudskålsaft frå fiolett til grøn -fingrane kjennes glatte -smakar bittert

4 Syre og Base motverkar kvarandre
Syre og base motverkar eller nøytraliserer kvarandre Bevis: Forsøket med raudkålsaft

5 Indikator Viser om eit stoff er syre eller base
Ein indikator er eit stoff som har ulik farge i sur og basisk løysing Indikatorar frå dagleglivet: raudkålsaft, blåbærsaft, Indikatorar brukt i laboratoriet: lakmus, bromtymolblått (BTB) , fenolftalein

6 pH-verdiar pH skalaen går frå 0-14.
Ei nøytral løysing har pH-verdien 7 Ei sur løysing har lågare enn 7 Ei basisk løysing har høgare enn 7

7 pH-skala

8 H-ar i syrer Alle syrer har ein eller fleire H-ar i formelen
HCl -saltsyre H2SO4 -svovelsyre . HNO3 - salpetersyre (MEN: alt med H i formelen er IKKJE nødvendigvis syrer!) Basar har ikkje noko felles atomsymbol i formelen.

9 Farar ved syrer og basar
Ei løysing er konsentrert når ho inneheld så mykje stoff som det er mogeleg å løysa i vatn Di høgare konsentrasjon, di meir etsande er syra SVOVELSYRE: både etsande og vasstiltrekkjande. Ho trekkjer vatn ut av hud, tekstilar og andre stoff Stoffet vert forkola Fortynna løysing: Ei blanding av lite syre og mykje vatn (gjer mindre skade)

10 SIV-regelen Syre i vatn går an - vatn i syre er uhyre!!!!
Reaksjonen mellom syre og vatn av gjev varme. Heller du vatn over syra, legg den seg som lag over syra. Det blir då ein kraftig reaksjon varmeutvikling Koking i kan gi sprut

11 Basar kan vere skadelege
Minst like etsande som syrer Di høgare konsentrasjon, di større skade PASS PÅ AUGENE!!!! Forsøk med syrer og basar Arbeid roleg og forsiktig Bruk vernebriller. Viss uhellet er ute: Skylja godt med vatn Bruk augevaskeflaske Ta ut kontaktlinsene Gå til lege

12 pH er eit mål på kor sur eller basisk ei løysing er innan kjemien.
Vanlegvis bruker ein ein pH-skala som går frå 0 til 14, der 7 er nøytral. Det er ein logaritmisk skala. H3O+-konsentrasjonen aukar med ein tiarpotens når pH-verdien minkar med éi eining, to tiarpotensar når pH-verdien minkar med to einingar, osb. Ei løysing med pH-verdi lik 4 inneheld , det vil seia 1000 gonger fleire H3O+-ion enn ei løysing med pH-verdi lik 7. Reint vatn har pH lik 7. Alt under 7 i pH vert rekna som syrer/surt, og alt over 7 i pH vert rekna for basisk. Definisjonen av pH er , der er konsentrasjonen av -ion. Det skal mikroskopiske mengder syre til for å redusera pH-verdien fra 7 til 6 i reint vatn, altså for å endra (H3O+) fra M til . Jo lågare pH-verdien er, jo meir syre treng ein for å endra pH-verdien ei eining. Forkortinga pH er engelsk for potential of Hydrogen.