Mo dáruiduhttima váikkuhusat leat čuohcan báikegottiide

Presentasjon om: "Mo dáruiduhttima váikkuhusat leat čuohcan báikegottiide"— Utskrift av presentasjonen:

1 Mo dáruiduhttima váikkuhusat leat čuohcan báikegottiide
Mo dáruiduhttima váikkuhusat leat čuohcan báikegottiide? Solveig Joks

2 Čuolbma Mo mii sáhttit odne oaidnit ovddeš dáruiduhttima váikkuhusaid, ja leago dáruiduhttin dušše ovdalaš áigge fenomena vai gávdno go dat dán áigge maid?

3 Sápmelaččaid dáruiduhttin
Dáruiduhttinpolitihkkaáigodat bistá sullii 1850 rájes sullii 1980 rádjái Skuvla- ja giellapolitihkka mii barggai systemáhtalaččat oažžut sápmelaččaid assimilerejuvvot Norgga majoriteahta álbmogiidda Sosiáladarwinisttalaš ja nállevealaheaddji jurdagat ledje vuođđun dáruiduhttimii (Henry Minde 2005)

4 When Ethnic Identity is a Social Stigma – Harald Eidheim 1971
Sápmelaččaid iežaset historjjás ii lean árvu ja ipmárdus lei baicca ahte: Sápmi lea geafi, boaresáigásaš, maŋosmanni ja báhkin «Dát asymmetralaš fápmooktavuohta dáččaid, Norgga almmolašvuođa ja sápmelaččaid gaskka, dagahii ahte sámi kulatuvramearkkat hoigaduvvojedje priváhta lanjaide, ja čihkkojuvvojedje eret almmolaš lanjain» (Minde 2005).

5 Luondduvalljodagaid ávkkástallan ovddeš Buolbmát gielddas lei olbmuid čehppodaga duohken
«At samane etter at dei har teke opp norsk samfunnsordning og inkorporert store sektorar av nordisk kultur i sin eigen, syner ein såpass skarp kulturell profil, må etter mi meining først og fremst liggje i at dei har vore i stand til å nytte ut dei økologiske nisjer i Noreg (Norden) som dei andre nordiske folka ikkje har kunna utnytta» (Eidheim 1958: 62.).

6 A. Eanetlohku sápmelaččat
D. Máttá Norga C. Finnmárkku fylkka oavegávpot B. Bealli sápmelaččat ja bealli dáččat A. Eanetlohku sápmelaččat

7 Dagbladet “En mur av rasehovmot omgir samene i Finnmark” ja vuolit bajilčála “Sjokkerende opplysninger om minoritetsproblemer i Norge” (Klausen 2205:191).

8 Proseassaanalyhtalaš perspektiiva
Váldá vuođu: Etnalaš rájáin ja čalbmáičuohcci erohusain etnalaš joavkkuid gaskka Dákkár lahkaneamis kultuvrii lea foarbma deháleabbo go substánsa

9 Almmolaš Tanalaks, tana salmon, den Atlantiske laksen Deanuluossa
šaddá báikkiolbmuid relašuvnnaid bokte lussii ja detnui boahtá ovdan muitalusain, nugo omd. ahte luossa dárbbaša ráfi boahtá ovdan doahpagiin nugo omd. vuoggaguolli Šaddá dutkama ja bearráigeahču vuođul: gytebestandsmål (geavahuvvo mihttun go rehkenastojuvvo man ollu luossa berrešii leat deanus) bivdostatistihkka čuopmaiskosiid vuođul

10 Árbevirolaš máhtu Sáhttá iskat doahpagiid bokte nugo omd. dulvi ja coahki dulvvi ja coagi ferte oaidnit ovttas praksisain mat čađahuvvojit deanus leat maiddái eará doahpagat mat leat suorggiduvvon dulvvis ja coagis, nugo dulvejahki ja coahkebuođđu