Nasjonalromantikken 1830-1870 Realismen / Naturalismen 1870-1900 Læringsmål: Kunne gjere kort greie for dei litterære periodane nasjonalromantikken, realismen og naturalismen
Nasjonalromantikken Noreg fri frå danskane, grunnlova rykande fersk! Opptekne av det typiske norske, det spesielle ved oss nordmenn. Folkedikting og bondeforteljingar. Norsk skriftsspråk.
Realismen Noreg frå jordbrukssamfunn til industrisamfunn. Nye samfunnsklasser skapte ny dikting: Borgarskapet med stor makt og rikdom Arbeidarklassa med steinharde arbeidsforhold og dårleg lønn Stor påverknad: - Charles Darwin og utviklingslæra «Opphavet til artane» - Karl Marx: «Det kommunistiske manifest»
«PROBLEM UNDER DEBATT» (Georg Brandes, dansk litteraturkritikar) Litteraturen skulle vise samfunnet slik det var. Litteraturen ikkje skjønn, men sann! Forfattarane avslørte undertrykking, fattigdom og naud.
Viktige sjangrar i realistisk dikting Romanen vart no ein seriøs og viktig sjanger Dramaet fekk godt fram menneska i miljøet ein ville skildre
«Dei fire store» Henrik Ibsen (1826-1906) «Et dukkehjem» «Vildanden» «Per Gynt» Bjørnstjerne Bjørnson (1832-1910) «En fallit» «Redaktøren» (nasjonalsongen) Alexander Kielland (1849-1906) « Arbeidsfolk» « Skipper Worse» «Karen» (novelle) Jonas Lie (1833-1908) «Familien på Gilje» «Livsslaven»
Naturalismen Vidareføring av realismen Går lenger i å skildre dei mørke sidene ved livet Skildrar ei verd utan håp med alkoholisme, fattigdom og elende Der realistane trudde på samfunns-endring, hadde naturalistane inga tru på framtida Deterministisk menneskesyn; ein gong fattig, alltid fattig (lagnaden bestemt på førehand…)
Naturalistiske forfattarar: Amalie Skram (1846-1905) «Constance ring» «Karens jul» Hans Jæger (1854-1910) «Fra Kristiania-bohemen» Christian Krohg (1852-1925) «Albertine» Arne Garborg (1851-1924) «Bondestudentar» «Mannfolk» «Haugtussa»
NASJONAL- ROMANTIKKEN REALISMEN NATURALISMEN
NASJONAL- ROMANTIKKEN REALISMEN NATURALISMEN Ny nasjon Det typisk norske Folkedikting og bondeforteljingar Asbjørnsen og Moe Norsk språk, Ivar Aasen - Nye samfunnsklasser: borgarskap og arbeiderklasse - Problem under debatt! - Litteraturen sann ikkje skjønn! - Dei fire store - Dramaet og romanen! - Vidareføring av realismen skildrar ei verd utan håp -Ein gong fattig alltid fattig -Inga tru på framtida Ibsen Bjørnson Kielland Lie