Konfliktar etter den kalde krigen. Ordforklaringar  Krig mellom statar: Blir brukt våpen mellom dei militære styrkane (USA mot Irak)  Borgarkrig: Bruk.

Presentasjon om: "Konfliktar etter den kalde krigen. Ordforklaringar  Krig mellom statar: Blir brukt våpen mellom dei militære styrkane (USA mot Irak)  Borgarkrig: Bruk."— Utskrift av presentasjonen:

1 Konfliktar etter den kalde krigen

2 Ordforklaringar  Krig mellom statar: Blir brukt våpen mellom dei militære styrkane (USA mot Irak)  Borgarkrig: Bruk av våpen mellom væpna grupper i eit land (ofte for å få kontroll i landet)

3 Kva er grunnen til at det er færre krigar no enn tidligare?  Fleire land er demokratiske  Landa er meir avhengige av kvarandre enn før  Mindre å tene på krig no enn før  Internasjonale avtalar og organisasjonar gjer det lettare å løyse konfliktar  Kolonitida er over

4 Årsaker til krigar og konfliktar  Regionale maktkampar: Tyskland under 2. verdskrig  Etniske konfliktar: Jugoslavia i 1990-åra  Økonomiske konfliktar: Irak okkuperte Kuwait  Religiøse og ideologiske konfliktar: Israel/den kalde krigen.

5 Ny rolle for FN  5 faste medlem i Tryggingsrådet:  USA, Russland, Kina, Storbritannia, Frankrike  Vetorett  Ny rolle etter den kalde krigen. Kvifor?

6 Irak invaderte Kuwait  Saddam Hussein  Irak ville ha kontroll over den oljerike nabostaten Kuwait.  Gav ikkje etter -> ultimatum -> Operasjon ørkenstorm (Golfkrigen)  Irak må raskt overgi seg

7 Folkemordet i Rwanda  Konflikt mellom to folkegrupper: hutuar og tutsiar  1994: på 100 dagar vart 800 000 (!)tutsiar drept av hutuar  Konflikta galdt økonomisk og politisk makt i landet  FN ville gripe inn, men fekk nei av leiinga

8 Jugoslavia går i oppløysning  Jugoslavia bestod av mange små republikkar. Etter den kalde krigen, ville desse ha sjølvstyre  Serbia hadde ei dominerande stilling i området  redd for å miste denne  Slobodan Milosevic  Draum om «Stor-Serbia»  Starta etnisk reinsing. Ville reinse området for andre folkeslag  1995: FN satte ned foten. USA og andre NATO-land utførte bombetokt mot serbiske styrkar

9 Terrorisme  «Når ein eller fleire personar ulovleg og med vilje gjer ei handling som fører til død eller alvorleg skade på personar/eigedom »

10 Terroren mot USA  11.september 2001  Terroristane kapra 4 amerikanske passasjerfly  2 av dei styrta inn i World Trade Center – tvillingtårna  1 styrta inn i det amerikanske forsvarsdepartementet Pentagon  Det siste vart overmanna av passasjerane

11 Framhald  Over 3300 miste livet  Terroristane knytt til terroristnettverket al- Qaida  Osama bin Laden – leiar for al-Qaida  Heldt til i Afghanistan – verna av Talibanrørsla  Rett etter åtaka kunngjorde USAs president George W.Bush at bin Laden og al-Qaida skulle knusast. Fekk støtte frå NATO

12 Framhald  Starta massiv bombing av Afghanistan – Talibanstyret fall raskt  USA støtta den nye presidenten Hamid Karzai, men fortsatt kjempar Taliban og andre opprørsgrupper mot styret.

13 Taliban  Når Sovjet i 1989 trakk seg ut av Afghanistan starta kampen om makta i landet  Taliban-rørsla vaks fram. Mulla Omar var leiar, og ville skape ein islamsk stat med streng tolking av lovene i islam  Styrte landet i perioden 1996 – 2001  Ekstrem undertrykking av kvinner  Alle menn måtte ha heilskjegg. TV, musikk og sport totalt fjerna frå samfunnet

14 USA til åtak på Irak  USA kritiske til Irak og leiaren av landet, Saddam Hussein  USA hevda Irak hadde masseøydeleggingsvåpen, samt at dei støtta al-Qaida  2002: USA prøvde å få FN til å gå med på eit åtak, fekk nei  2003: Gjekk til åtak likevel. Støtte av allierte.

15 Framhald  USA fann ingen masseøydeleggingsvåpen  USA kraftig kritisert – også av FN  Bush la ned veto mot tilbaketrekking frå Irak, trass i fleirtal i Kongressen  I 2011 trakk USA ut sine siste soldatar frå landet

16 Årsaker til terror  Fattigdom  Undertrykking  Okkupasjon  Diskriminering  Politisk og religiøs fanatisme Diskuter saman to og to, kva kan gjerast for å stoppe krig og terror? Kva kan t.d. styresmakter og sentrale personar gjere?