Refleksjonar frå sensuren av 3111 haust 2015 - om oppgåveløysing, praktikumsteknikk og kjernen i JUS3111 Ola Mestad Professor dr. juris Senter for europarett.

Presentasjon om: "Refleksjonar frå sensuren av 3111 haust 2015 - om oppgåveløysing, praktikumsteknikk og kjernen i JUS3111 Ola Mestad Professor dr. juris Senter for europarett."— Utskrift av presentasjonen:

1 Refleksjonar frå sensuren av 3111 haust om oppgåveløysing, praktikumsteknikk og kjernen i JUS Ola Mestad Professor dr. juris Senter for europarett og Avdeling for petroleums- og energirett

2 Statistikk etc Bakgrunn: Eg retta 55 oppgåvesvar haust 2015
I alt 262 bestått, 10 stryk og avbrotne

3 Opplegget i dag Den konkrete oppgåva Litt supplerande juss
Innhaldet Korleis blei den løyst Korfor skreiv folk som dei gjorde Litt supplerande juss Litt praktikumsmetode og bittelitt teorimetode

4 Del I A Holm - Auksjonshuset
Krav (frå Holm) Prisavslag «berettiget til prisavslag» Skadebot (erstatning) «subsidiært krav på erstatning» Innvending «reklamert for sent» Grunnlag «enige om … kjøpslovens bestemmelser»

5 Mangelsspørsmålet Grunnvilkår: Mangel Anført «at det forelå en mangel»
Omstridd «utvilsomt var malt av Jon Syd» «auksjonsvilkårene»

6 Mangel Problemet – dei omfattande mangelsreglane i kjl. §§ 17-19
Nokon glepp på auksjonsvilkåra «i den stand de befinner seg», men dei fleste ser dette – «»som den er» eller med liknende alminnelig forbehold», jf kjl. § 19 Men kva for alternativ i § 19? Mange gjer feil Ganske opplagt § 19 (1) a – Korfor? Og svaret er opplagt «lagt ut for salg som et signert bilde» «ikke svarer til opplysninger som selgeren har gitt om tingen»

7 Mangel Korfor ikkje opplysningsplikt etter § 19 (1) b – «forsømt å gi opplysning» Korfor skriv så mange om dette? Gjennomgåande bra juss – men feil faktum «måtte kjenne til» – og veldig strenge Og litt dårleg juss – NEBB Rt s. 696. Eit OK alternativ § 19 (1) c – «vesentlig dårligere stand» takstane - kjøpesummen

8 Reklamasjon Reklamasjon
Dette kan alle Nesten alle skriv for langt § 32 «innen rimelig tid etter at han oppdaget eller burde ha oppdaget den» «burde ha» «en måneds tid» - Tastads syn «et par måneder» - fagkunnig vurdering «umiddelbart» kontakt Samla over tre månader

9 Reklamasjon Kan ein drøfte noko her?
Eksempel på gode idear frå kandidatane Burde heller kontakta auksjonshuset Ikkje tale om heving og då er rask reklamasjon mindre viktig Ganske dyrt å gå til ekspert – lov å tenkje seg om § 33 «grovt aktløst» – for dei som meiner «måtte kjenne til» i § 19 (1) b var oppfylt

10 Prisavslag? Nei Kjl. 37 (2) – ikkje rett på prisavslag
Anførsel «at det ikke kunne kreves prisavslag ettersom bildet var kjøpt på auksjon» Få såg dette – korfor? Og så: svært få klarte å rekne ut prisavslaget Kjøpesum Kan den leggjast til grunn? Bilete med forfalska signatur Differanse Felle? «markedsverdi på kroner dersom det hadde blitt solgt utan signatur»

11 Skadebot Den som fann at det var brot på opplysningsplikt – kjl § 19 (1) b har skyldansvar på plass (grov aktløyse) Men dei som får det til, må drøfte kontrollansvar Og kan drøfte skyldansvar «forsømmelse» hos auksjonshuset – som er vanleg aktløyse «Alle» er gode på grunnvilkåra – det er bra

12 Vanskeleg kontrollansvarsdrøfting
§ 40 (1) jfr § 27 Objektivt ansvar Agurkpinnedommen Rt s. 675 To tilnærmingar? Ikkje «utenfor hans kontroll» Eller § 27 (2) andre punktum «forsinkelsen beror på en leverandør som selgeren har brukt, eller på noen annen i tidligere slagsledd» – altså Peder Ås. Ikkje så bra: hindring «som han ikke med rimelighet kunne ventes å ha tatt i betraktning»

13 Utmåling Kjl. § 67 (1) Direkte eller indirekte tap kjl. § 67 (2)
Ganske opplagt «verdireduksjonen» minus : «utgiftene» Ikkje skadebot «i større utstrekning enn han var berettiget til prisavslag» – opplagt feil, kjl. § 30 (1) Mange skriv for mykje om årsakssamanheng Nokon for mykje om indirekte tap

14 Oppsummert Del I A Mangel – opplagt – enkel juss
Reklamasjon – enkel juss – vanskeleg konkret avveging – og vanskeleg å skilje seg ut Prisavslag – opplagt – men få såg det Skadebot – litt krevjande kontrollansvarsspørsmål, utmåling greitt

15 Del I B Auksjonshuset - Ås
Kva er krava? Vanskeleg «rettet … tilsvarende krav mot Peder Ås» Diskuter dette om du er i tvil Bør vere prisavslag og skadebot Nokon trur direktekrav Grunnlag? Kjøp – litt skjult «selge dette [maleriet] til et auksjonshus» Nokon trur allmenne prinsipp Altså prisavslag og skadebot etter kjøpslova Kva med avtl. § 30 – svik?

16 mangelsspørsmålet Anført «ikke forelå noen mangel»
Ingenting opplyst om kjøpsvilkåra – ikkje «som den er» «at han ikke hadde sagt noe om at bildet var signert» Kanskje kjl. § 18 (1) – «ikke svarer til opplysninger» - er signaturen i seg sjølv ei opplysning? Trygt: Brot på opplysningsplikt – tilsvarande bruk av § 19 (1) b – vilkåra oppfylt Nokon meinte auksjonshuset burde undersøkt etter § 20 – mot ein svindlar? Opplagt mangel

17 Prisavslag Kjl. § 38 Objektivt krav på prisavslag Utrekning
Mange rekna feil Kjøpesum Verdi Differanse

18 Skadebot Kjl. § 40 (3) a Opplagt skyldansvar
Ikkje noko problem med årsakssamanheng og utmåling Prisavslaget er Auksjonshuset betalt pluss til Holm Skadebot blir ( minus (prisavslaget)) pluss

19 Oppsummert Del I B Her ville ein få vise det som lett skulle hoppast over i oppgåve A. Mangelsspørsmålet litt vanskeleg å formulere – svaret er opplagt Opplysningsplikt Skyldansvar Bør ein ta opp reklamasjon? Kan nemne at det ikkje er anført og at det ligg heller ikkje an til å ta det opp

20 Del I C Kirkerud – Pablo Ås
Krav? Kirkerud «nektet å betale» Kva er det? Tilbakehaldsrett, heving eller prisavslag? Er nektinga førebels eller endeleg? Må vere heving Grunnlaget Allmenne kontraktsrettslege prinsipp

21 Hevingsregelen Kva er problemet med hevinga?
Vanleg hevingsoppgjer føreset tilbakeføring av ytingane For å heve ex tunc har teori og lovgiving sett opp ulike særvilkår Grov skyld? Formålsforfeiling, htjl. § 26 (1) «formålet med tjenesten blir vesentlig forfeilet som følge av mangelen»

22 Ordne spørsmåla Korleis strukturere dette? Først mangel
Så formålsforfeiling Kva med vanlege hevingsvilkår? – vesentleg kontraktsbrot Skaper berre rot å ta opp det Ingen eg las hadde ein veldig god struktur på opp. C

23 Kontraktsinnhaldet Det største problemet: å avgjere kva kontrakten går ut på. Problemet er at så lite er uttrykkjeleg sagt Kan ein utfylle avtalen med konkrete føresetnader? Ja! Lat oss ta ein teoretisk omveg

24 Korleis fastleggje innhaldet av ein kontrakt?
1. Tolking 2. Bruk av preseptorisk innhaldslovgiving 3. Kontraktsrevisjon 4. Utfylling med bruk av deklaratoriske rettsreglar 5. Utfylling med konkrete element frå kontraktsforholdet Fleire element finst ikkje

25 Kontraktsinnhald. 1. Tolking
Objektivt tolkingsprinsipp Tre grunnleggjande element (tolkingsdata): Ordlyd Forarbeid og forhandlingar (”før ordlyden”) Etterfølgjande åtferd (”etter ordlyden”) Slutningar, avveging Tolkingsreglar  Sjå kjøpsl. § 89 andre ledd, jf første ledd andre og første punktum. Sjå Selvig/Lilleholt: Kjøpsrett s

26 Kontraktsinnhald 2 og 3. Preseptivitet
2. Bruk av preseptorisk innhaldslovgiving Typisk forbrukarvern, t.d. fkjøpsl. § 3 Gjeld utan omsyn til kva som måtte vere avtalt 3. Kontraktsrevisjon Revisjon gjeld tolkingsresultatet Revisjonsgrunnlag: Avtl. § 36 og brestande føresetnader

27 Kontraktsinnhald 4 og 5: Utfylling
4. Utfylling med bruk av deklaratoriske rettsreglar Ein hovudteknikk i kontraktsretten Dei deklaratoriske reglane kan vere lovreglar ulovfesta rettsreglar allmenne kontrakts- eller obligasjonsrettslege prinsipp 5. Utfylling med konkrete element frå kontraktsforholdet Føresetnader Glidande overgang mot tolking

28 Tilbake til oppgåva Martes anførslar Faktum
«malt i en annen stil enn han var kjent for» «en så frastøtende fremtoning» Faktum «kjent for sine lyse farger og sommermotiver» «groteske figurer i dystre farger» «mange forlot restauranten utan å spise» Kan ein utfylle avtalen med noko av dette? Må iallfall prøve

29 Konkret utfylling Formålet med oppdraget Kva var det vanlege for Pablo
Spiselokale Er det vanleg at appetitten blir betre av groteske figurar i dystre fargar? Kva var det vanlege for Pablo Ein kan føresetje det vanlege

30 Andre moment Burde Pablo varsla at han la om stilen?
Burde Marte laga ein tydelegare avtale? Kva slags kontrakt blir det? Tenestekontrakt med resultat- og innsatselement Har Pablo oppfylt? Nei, vel. Mangelfull oppfylling

31 Heving? Den ulovfesta formålsforfeilingsregelen
Vilkåra er vel omtrent oppfylt dersom ein kjem til at det er mangel

32 Korfor er brestande føresetnader feil i denne oppgåva?
Utgangspunkt: Bra å sjå at det er noko med føresetnader i oppgåva Anførslane viser dette Men ikkje læra om brestande føresetnader, fordi den gir grunnlag for kontraktsrevisjon Og det føreset eit tolkingsresultat

33 Del II Teori Gjør kort rede for hvilke hensyn som ligger til grunn for bestemmelsen i kjøpsloven § 84, første ledd om direktekrav.» Korleis oppfatte dette spørsmålet? «kort» «hensyn» «til grunn» – berre for?

34 Korleis svarte folk? Nesten alle fekk dette bra til Litt imponerande
Få fekk det veldig godt til Kva som var omfatta, blei oppfatta på litt ulike vis

35 Kva bør/kan vere med? (1) Modellane subrogasjon og springande regress
Omsyn bak direktekrav generelt eller berre subrogasjon Strukturere dette i fire felt: For/mot og subrogasjon/springande regress Viktigaste omsyn for direktekrav: Kjøpar får fleire skyldnarar å gå på Seljar kan vere konk eller uvillig Tidlegare salsledd kan vere betre til å rette Prosessøkonomisk betre – færre tvistar

36 Kva bør/kan vere med? (2) Omsyn mot direktekrav Omsyn mot subrogasjon
Brot på relativitetsgrunnsetninga Rotete for seljar Rotete for tidlegare salsledd Omsyn mot subrogasjon Tilfeldig fordel for kjøpar Veidekke Rt s. 656 Springande regress er best

37 Litt refleksjonar Korfor var det så fekk som fekk verkeleg god karakter? Det blei så ujamnt

38 Praktikumsmetode Kva er KRAVA! Kva er anført! Kva skal takast opp?
Alt som er krevd og anført og det som elles naturleg reiser seg Korleis veit ein det siste? Faktum må gi eit utgangspunkt Sett kreftene inn på det vanskelege – avtaleutfylling, kontrollansvar Ikkje det lette - reklamasjon

39 Kjernen i JUS3111 Samspelet mellom det konkret avtalte og preseptoriske og deklaratoriske reglar