Framand art Framand art Paul Harald Pedersen CC BY 4.0.

Presentasjon om: "Framand art Framand art Paul Harald Pedersen CC BY 4.0."— Utskrift av presentasjonen:

1

2 Framand art Framand art Paul Harald Pedersen CC BY 4.0

3 Omgrep Forklaring framand art
Omgrepsark Omgrep Forklaring framand art art som er spreidd ved hjelp av menneskeleg aktivitet til område der han ikkje naturleg høyrer heime

4 1532 framande artar i Noreg Art: Hagelupin (Lupinus polyphyllus) Dato: Art: Gullregn (Laburnum anagyroides) Dato: Art: Rynkerose (Rosa rugosa) Dato: Art: Platanlønn (Acer pseudoplatanus) Dato: Art: Kjempebjørnekjeks (Heracleum mantegazzianum) Dato: Dato: Art: Syrin (Syringa vulgaris) Dato: Art: Platanlønn (Acer pseudoplatanus) Dato: Art: Hagelupin (Lupinus polyphyllus) Dato: Art: Vinterkarse (Barbarea vulgaris) Dato: Art: Brunskogsnegl (Arion vulgaris) Dato: Art: Rynkerose (Rosa rugosa) Dato: Art: Syrin (Syringa vulgaris) Dato: Art: Kjempebjørnekjeks (Heracleum mantegazzianum) Dato: Art: Russekål (Bunias orientalis) Dato: Art: Brunskogsnegl (Arion vulgaris) Dato: Art: Vinterkarse (Barbarea vulgaris) Dato:

5 kan ha negativ påverknad
242 av desse framande artane kan ha negativ påverknad på norsk natur Art: Hagelupin (Lupinus polyphyllus) Dato: Art: Gullregn (Laburnum anagyroides) Dato: Art: Rynkerose (Rosa rugosa) Dato: Art: Platanlønn (Acer pseudoplatanus) Dato: Art: Kjempebjørnekjeks (Heracleum mantegazzianum) Dato: Dato: Art: Syrin (Syringa vulgaris) Dato: Art: Platanlønn (Acer pseudoplatanus) Dato: Art: Hagelupin (Lupinus polyphyllus) Dato: Art: Vinterkarse (Barbarea vulgaris) Dato: Art: Brunskogsnegl (Arion vulgaris) Dato: Art: Rynkerose (Rosa rugosa) Dato: Art: Syrin (Syringa vulgaris) Dato: Art: Kjempebjørnekjeks (Heracleum mantegazzianum) Dato: Art: Russekål (Bunias orientalis) Dato: Art: Brunskogsnegl (Arion vulgaris) Dato: Art: Vinterkarse (Barbarea vulgaris) Dato:

6

7 Omgrep Forklaring framand art
Omgrepsark Omgrep Forklaring framand art art som er spreidd ved hjelp av menneskeleg aktivitet til område der han ikkje naturleg høyrer heime estimere finne talet så nøyaktig som mogleg utan å telle ein og ein

8

9

10

11 Foto: Oskar Aanmoen Bildet hentet fra:

12

13

14 kan ha negativ påverknad
1532 framande artar i Noreg – 242 av desse kan ha negativ påverknad på norsk natur Art: Hagelupin (Lupinus polyphyllus) Dato: Art: Gullregn (Laburnum anagyroides) Dato: Art: Rynkerose (Rosa rugosa) Dato: Art: Platanlønn (Acer pseudoplatanus) Dato: Art: Kjempebjørnekjeks (Heracleum mantegazzianum) Dato: Dato: Art: Syrin (Syringa vulgaris) Dato: Art: Platanlønn (Acer pseudoplatanus) Dato: Art: Hagelupin (Lupinus polyphyllus) Dato: Art: Vinterkarse (Barbarea vulgaris) Dato: Art: Brunskogsnegl (Arion vulgaris) Dato: Art: Rynkerose (Rosa rugosa) Dato: Art: Syrin (Syringa vulgaris) Dato: Art: Kjempebjørnekjeks (Heracleum mantegazzianum) Dato: Art: Russekål (Bunias orientalis) Dato: Art: Brunskogsnegl (Arion vulgaris) Dato: Art: Vinterkarse (Barbarea vulgaris) Dato:

15 negativ påverknad på norsk natur negativ påverknad på norsk natur
Framand art som kan ha negativ påverknad på norsk natur Framand art som kan ha negativ påverknad på norsk natur Paul Harald Pedersen CC BY 4.0

16

17 Lupin Kongekrabbe Bra Dårleg han er pen å sjå på humlene likar han
vi kan plukke han i staden for å kjøpe blomar vi kan ete han fiskarane kan fiske og tene pengar på han han fortrenger andre artar han spreier seg utan at vi har kontroll han fortrenger andre artar han øydelegg fiskegarn han spreier seg utan at vi har kontroll

18

19 Omgrep Forklaring estimere
Omgrepsark Omgrep Forklaring estimere finne talet så nøyaktig som mogleg utan å telle ein og ein berekraftig utvikling å gjere verda til ein betre stad for alle menneske som lever nå, utan å øydelegge for dei som kjem etter oss

20 Lupin Kongekrabbe Bra Dårleg han er pen å sjå på humlene likar han
vi kan plukke han i staden for å kjøpe blomar vi kan ete han fiskarane kan fiske og tene pengar på han han fortrenger andre artar han spreier seg utan at vi har kontroll han fortrenger andre artar han øydelegg fiskegarn han spreier seg utan at vi har kontroll

21 Lupin Kongekrabbe Sosialt Økonomi Miljø

22 Lupin Kongekrabbe Sosialt Økonomi Miljø
vi kan plukke han i staden for å kjøpe blomar han fortrenger andre artar han spreier seg utan at vi har kontroll fiskarane kan fiske han og tene pengar han spreier seg utan at vi har kontroll han fortrenger andre artar vi kan ete han han øydelegg fiskegarn humlene liker han han er pen å sjå på Lupin Kongekrabbe Sosialt Økonomi Miljø han er pen å sjå på vi kan ete han vi kan plukke han i staden for å kjøpe blomar fiskarane kan fiske han og tene pengar han øydelegg fiskegarn humlene likar han han fortrenger andre artar han fortrenger andre artar han spreier seg utan at vi har kontroll han spreier seg utan at vi har kontroll

23 Nøkkelsetningsark På jorda har vi mange millionar forskjellige artar, det vil seie ulike typar plantar og dyr. All denne variasjonen av liv kallar vi naturmangfald. Plantar og dyr og området dei lever i, kallar vi eit økosystem. Artane i eit økosystem påverkar kvarandre. Vi menneske har alltid vore avhengige av naturen for å overleve. Frå naturen får vi mat, reint vatn og frisk luft. Men i dag forandrar vi naturen mykje raskare enn vi nokon gong har gjort. Vi utnyttar naturen slik at artar døyr ut i eit mykje raskare tempo enn tidlegare. Vi spreier også stadig fleire plantar og dyr til nye område. Desse kallar vi framande artar, og nokre av dei kan vere eit problem for plantar og dyr som finst der frå før.

24 går glipp av moglegheiter til å finne nye medisinar
Nøkkelsetningsark Når vi forandrar naturen så raskt, kan både vi og dei som kjem etter oss få problem. Det kan hende vi øydelegg nærmiljøet som gir oss frisk luft, reint vatn og naturopplevingar går glipp av moglegheiter til å finne nye medisinar må bruke mykje pengar på å tilpasse oss forandringar i naturen