Pengekravsrett Forelesning 2, Høst 2004.

Presentasjon om: "Pengekravsrett Forelesning 2, Høst 2004."— Utskrift av presentasjonen:

1 Pengekravsrett Forelesning 2, Høst 2004

2 Pengekravets doble natur
En forpliktelse som skal gjøres opp i forholdet mellom debitor og kreditor Fødsel-liv-død perspektivet er en nyttig analysemodell for slike forpliktelser

3 Fødsel, liv og død Hvordan opphører kravet? Vederlag Beløp Lån Oppgjør
Erstatning osv Beløp Renter Sikkerhet osv Oppgjør Foreldelse Ettergivelse Annet? Mislighold

4 Betaling (oppgjør) To begrepspar
Betalingsmiddel og betalingsinstrument Fristavbrytende oppgjørsdisposisjon og frigjørende betaling

5 Betalingsmiddel og betalingsinstrument
Det formuesgode som overføres som betaling Betalingsinstrument Det hjelpemiddel man benytter for å overføre betalingsmidler

6 Betalingsmiddel og betalingsinstrument
Finavtl § 12 (b) betalingsmidler: pengesedler og mynter (kontanter), samt innskudd og kreditt på konto i en finansinstitusjon eller en lignende institusjon som kan disponeres ved bruk av betalingsinstrumenter Finavtl § 12 (c) betalingsinstrument: sjekk, giroblankett, betalingskort eller annet særskilt hjelpemiddel for uttak eller overføring av betalingsmidler

7 Fristavbrytende oppgjørsdisposisjon og frigjørende betaling
Avskjærer sanksjoner som følger av forsinket betaling Forpliktelsen er ikke gjort opp, og debitor kan risikere å måtte betale en gang til Frigjørende betaling Debitor er fri sin forpliktelse Kreditor kan ikke kreve ny betaling

8 Avbryte betalingsfrist => avskjære mislighold
1. Sender betalingsordre 2. Kontroll av betalingsordre 3. Hvis ikke OK: Avvisning Ordre avvist Ordre sendt Ordre mottatt Ordre kontrollert Avbryte betalingsfrist => avskjære mislighold FAL §§ 5-3 og 14-5 (Forsendelsesrisiko) Inkassoloven § 9, Husll § 3-3 annet ledd, Finavtl. § 39 (2) Avbryte betalingsfrist => avskjære mislighold FAL §§ 5-3 og 14-5 (Forsendelsesrisiko) Tidligere inntrådte rettsvirkninger: Bortfaller Inkassoloven § 9, Husll § 3-3 annet ledd, Finavtl § 39 (2).

9 Manifestering av betaling, faktisk handling, ikke løfte
1. Sender betalingsordre 2. Kontroll av betalingsordre 3. Hvis ikke OK: Avvisning 4. Hvis OK: Bokføring 5. (Hvis OK): Melding til mottager Ordre sendt Ordre mottatt Ordre kontrollert Ordre akseptert Betaling bokført Melding sendt Melding mottatt Valutering Avbryte betalingsfrist => avskjære mislighold FAL §§ 5-3 og 14-5 (Forsendelsesrisiko) Inkassoloven § 9, Husll § 3-3 annet ledd, Finavtl. § 39 (2) Betalingstidspunkt Manifestering av betaling, faktisk handling, ikke løfte Manifestering av betaling, faktisk handling, ikke løfte Betalingstidspunkt

10 Fire motregningsvilkår
Gjensidighet: Kravene må bestå mellom de samme parter Ikke noe krav om konneksitet Komputabilitet: Samme slags ytelse Fremmed valuta Frigjøringstid for hovedkravet Frigjøringstid: Når debitor har rett til å betale, og kreditor ikke kan motsette seg betaling Motkravet må være forfalt Forfallstid: Når betalingsplikt inntrer, slik at kreditor har rett til å kreve betaling

11 Pengekravets doble natur
En forpliktelse som skal gjøres opp i forholdet mellom debitor og kreditor Fødsel-liv-død perspektivet er en nyttig analysemodell for slike forpliktelser Et formuesgode på kreditors hånd, et formuesgode som pantsettes, selges og gis bort (og arves, beslaglegges av kreditorer, osv)

12 Pengekravets doble natur
En forpliktelse som skal gjøres opp i forholdet mellom debitor og kreditor Fødsel-liv-død perspektivet er en nyttig analysemodell for slike forpliktelser Et formuesgode på kreditors hånd, et formuesgode som pantsettes, selges og gis bort (og arves, beslaglegges av kreditorer, osv) Dette er en av hovednøklene til å forstå pengekravsretten

13 Overdragelse - den opprinnelige fordring
Kreditor Debitor Cessus

14 Cesjonsavtalen

15 Overdragelse av pengekrav: De som er med:
Alle som skylder penger er debitor I forhold til sine kreditorer =>Mange bi-roller som debitor Debitor cessus Debitor for den fordring som overdras Spiller hovedrollen blant debitorene Debitor Cessus

16 Overdragelse av pengekrav: De som er med:
Kreditor Kreditor er kreditor I forhold til debitor cessus Debitor Cessus

17 Overdragelse av pengekrav: De som er med:
Cedent Når kreditor avhender sitt krav, går han inn I rollen som cedent – den som overdrar et krav

18 Overdragelse av pengekrav: De som er med:
Cesjonar Cedent Cesjonar er den som erverver et krav

19 Overdragelse av pengekrav: De som er med:
Kreditor I forhold til debitor cessus overtar cesjonaren rollen som kreditor Debitor cessus fortsetter å være debitor cessus Debitor Cessus

20 Cesjonsavtalen Kjøpsavtale Særregler i gbl Forbr kjl § 2 Kjl § 81
Veritasansvar - gbl §9 Bonitasansvar - gbl § 10

21 Veritas Bonitas Hevning Gbl § 9 Gbl § 10 Kjl
Objektivt erstatningsansvar Garantiansvar Mislighold Kravet mangler forutsatte rettslige egenskaper, og kan ikke gjøres gjeldende etter sitt inn hold, eventuelt at cedenten manglet hjemmel. Eventuelt at det mangler forutsatte sikker heter m.m. Debitor oppfyller ikke sine forpliktelser i henhold til det krav som er overdratt. Cedenten oppfyller ikke cesjonsavtalen, f.eks. ved at fordringen ikke er som forutsatt i avtalen.

22 Veritas Bonitas Hevning Gbl § 9 Gbl § 10 Kjl
Ansvar med mindre særskilt unntatt. Bare ansvar hvis cedenten påtar seg dette. Ansvar med mindre gyldig fraskrevet. Cesjonaren stilles økonomisk som om kravet kunne gjøres gjeldende som forutsatt. Ansvar for det han har garantert for, i praksis pålydende beløp samt eventuelle renter. Restitusjon, med tilbake betaling av kjøpesum.

23 Hjemmelsmangel Gjeldsbrevet Tyven selger stjeles gjeldsbrevet til
Hans Tastad

24 Transaksjons- eller avtalerelasjon
Hjemmelsmangel Konflikt- relasjon Kan rette innehaver kreve at kravet blir tilbakeført?

25 Gl § 14 Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

26 Gl § 14 Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

27 Ulike gjeldsbrev Omsetningsgjeldsbrev - definert i gbl § 11
Enkle gjeldsbrev - Nevnegjeldsbrev som ikke er omsetningsgjeldsbrev - gbl § 24

28 Gjeldsbrev Gjeldsbrev
Hvilke vilkår må være oppfylt for at et dokument skal regnes som et gjeldsbrev? Gjeldsbrev er ikke definert i loven => Ingen vei utenom pugg Gjeldsbrev

29 Definisjon av gjeldsbrev
Et skriftlig i det ytre selvstendig løfte om å betale en bestemt sum penger

30 Definisjon av gjeldsbrev
Et skriftlig i det ytre selvstendig løfte om å betale en bestemt sum penger

31 Selvstendig Betalingsløftet er ubetinget Begrunnelse:
Ikke knyttet til f.eks. Levering av motytlese Ikke andre betingelser Hvis Kari Ås får A til eksamen Hvis Mette ikke har begynt å røyke før hun fyller 20 år osv Begrunnelse: Man skal kunne fastslå forpliktelsen ut fra teksten i dokumentet, og det kan man ikke dersom betalingsplikte er avhengig av andre begivenheter.

32 I det ytre Kravet i seg selv behøver ikke være ubetinget
Kravet skal fremstå som (se ut som) om det er selvstendig, men behøver ikke reelt å være det Betingelsene skal ikke fremgå av dokumentet Et gjeldsdokument som ikke oppfyller kravene, f.eks. fordi kravet er avhengig av motytelse er gyldig som gjeldsdokument, men er ikke et gjeldsbrev

33 Definisjon av gjeldsbrev
Et skriftlig i det ytre selvstendig løfte om å betale en bestemt sum penger

34 Definisjon av gjeldsbrev
Et skriftlig i det ytre selvstendig løfte om å betale en bestemt sum penger

35 Bestemt sum Utgangspunkt: Modifikajoner
Dokumentet skal gi tilstrekkelige opplysninger til at man kan beregne beløpet Modifikajoner “Til enhver tid gjeldende rente - for tiden 8%” Indeksregulering Andre verdimål - f.eks akjseindeks?

36 Definisjon av gjeldsbrev
Et skriftlig i det ytre selvstendig løfte om å betale en bestemt sum penger Et krav som går ut på å prestere noe annet enn penger (aksjer, bananer osv) er ikke et gjeldsbrev

37 Gjeldsbrev og omsetningsgjeldsbrev
Omsetningsgjeldsbrev er en delmengde av mengden gjeldsbrev Omsetningsgjeldsbrev Alminnelige vilkår + et av de fire vilkårssettene i gbl § 11 må være oppfylt Gjeldsbrev Omsetnings- gjeldsbrev

38 Omsetningsgjeldsbrev
§ 11 1: Ihendehavergjeldsbrev § 11 2: Ordregjeldsbrev Generelle vilkår § 11 3: Pantobligasjon § 11 4 : Kaller seg oms gbl

39 Gl § 14 Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

40 Gl § 14 Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

41 Vilkår etter § 14 Avhendelse Avhendelse er avtaleerverv
Til eige eller pant Avhendelse er avtaleerverv Arv er ikke avhendelse Kreditorbeslag er ikke avhendelse Gave er avhendelse

42 Gl § 14 Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

43 Vilkår etter § 14 Avhendelse Avhender er legitimert
Til eige eller pant Avhender er legitimert

44 Rett og legitimasjon Legitimasjon Rett Legitimasjon
Et yttre skinn av rett Rettslig legitimasjon Disposisjoner som man foretar innenfor rammen av sin legitimasjon får rettsvirkninger selv om man mangler rett Hvilke vilkår må være oppfylt for at man rettslig sett er legitimert? Rett

45 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

46 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

47 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

48 Hvis Omsetningsgjeldsbrev + I hende

49 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

50 Hvis Omsetningsgjeldsbrev + I hende Ihendehavergjeldsbrev

51 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

52 For ihendehavergjeldsbrev er ihendehavelse
en nødvendig og tilstrekkelig betingelse for legitimasjon Hvis Omsetningsgjeldsbrev + I hende Ihendehavergjeldsbrev så legitimert

53 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

54 Legitimasjon - gbl § 13 => Er legitimert til å råde over ...
Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han. => Er legitimert til å råde over ...

55 Legitimasjon - gbl § 13 => Er legitimert til å råde over ...
Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han. => Er legitimert til å råde over ... Den som har gjeldsbrevet i hende

56 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

57 Jeg, Peder Ås erklærer å skylde Lars Holm eller ordre kr

58 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

59 Jeg, Peder Ås erklærer å skylde Lars Holm eller ordre kr

60 Transportert fra Lars Holm
til Hans Tastad

61 Transportert fra Lars Holm
til Hans Tastad Transportert fra Hans Tastad til Marte Kirkerud

62 Tranportrekken henger ikke sammen
Transportert fra Hans Tastad til Marte Kirkerud

63 Transportert fra Lars Holm
til Hans Tastad Transportert fra Hans Tastad til Marte Kirkerud

64 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

65 Er Jan Holm legitimert? Jan Holm stjeler Lars’ gjeldsbrev
- og selger det til Hans Tastad Jan Holm Er Jan Holm legitimert? Jeg, Peder Ås erklærer å skylde Lars Holm eller ordre kr

66 Den som utpekes I dokumentet eller transportrekken
Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han. Den som utpekes I dokumentet eller transportrekken

67 Den som utpekes I dokumentet eller transportrekken
Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han. Den som utpekes I dokumentet eller transportrekken

68 Legitimasjon - gbl § 13 Den som har eit omsetningsgjeldsbrev i hende, er legitimera til å rå over det med verknad som nemnt i §§ 14, 15, 18 og 19, so framt det er eit ihendehavargjeldsbrev. Det same gjeld, når han er den som etter teksten i gjeldsbrevet eller ei samanhangande rekkje av skriftlege utsegner om avhendingar til namngjeven mann eller in blanco synest vera rette innehavaren til gjeldsbrevet, eller når han med grunn kann haldast for å vera den nemnde eller for å ha rett til å rå for han.

69 Gl § 14 Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

70 Vilkår etter § 14 Avhendelse Avhender er legitimert
Til eige eller pant Avhender er legitimert Mottager får det i hende

71 At avhender mangler (“vantar”) rett til å råde over dokumentet
Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

72 Vilkår etter § 14 Avhendelse Avhender er legitimert
Til eige eller pant Avhender er legitimert Mottager får det i hende Mottager er i aktsom god tro

73 Nettadresse http//:folk.uio.no/olavt

74 Gl § 14 - rettsvirkning Avhender legitimasjonshavaren (jfr. § 13) eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, hindrar det ikkje rettsvinning at han vantar rett til å rå over brevet, utan når mottakaren veit dette eller ikkje er so aktsam som han bør vera etter tilhøvet.

75 Gl § 14 – rettsvirkning Erverver får en rett som avhender ikke hadde
Overføringslegitimasjon – legitimasjon til å overdra gjeldsbrevet Rette eiers rett utslettes – den ekstingveres Tenk på det engelske ordet extinguish, som i fire extinguisher

76 Gbl § 25 Når nokon avhender eit enkelt gjeldsbrev, får ikkje mottakaren betre rett enn avhendaren, om inkje anna fylgjer av serlege rettsreglar.

77 Hovedforskjellen mellom enkle gjeldsbrev og omsetningsgjeldsbrev
Den som erverver et omsetningsgjeldsbrev (cesjonaren) kan vinne rett basert på avheders legitimasjon Den som erverver et enkelt gjeldsbrev (eller enkelt krav) (cesjonaren) får som hovedregel ikke bedre rett enn det avhender hadde Ved omsetningsgjeldsbrev har man styrket cesjonarens stilling på bekostning av debitor cessus og rette eier

78 Innsigelse fra det underliggende forhold
Kan debitor cessus’ innsigelse gjøres gjeldemde mot cesjonar?

79 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande

80 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande

81 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande

82 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande

83 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande

84 Gbl § 15 Utgjevaren = debitor cessus
Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande Utgjevaren = debitor cessus

85 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande

86 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande at kravet er ugildt etter reglane i §§ eller 36 i avtalelova, eller § 2 i pristiltakslova, eller at gjeldsbrevet er utgjeve utan hans vilje etter at han skreiv under det,

87 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande at kravet er ugildt etter reglane i §§ eller 36 i avtalelova, eller § 2 i pristiltakslova, eller at gjeldsbrevet er utgjeve utan hans vilje etter at han skreiv under det,

88 Gbl § 15 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande at kravet er ugildt etter reglane i §§ eller 36 i avtalelova, eller § 2 i pristiltakslova, eller at gjeldsbrevet er utgjeve utan hans vilje etter at han skreiv under det,

89 … kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande (…)
at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort.

90 … kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande (…)
at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort.

91 … kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande (…)
at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort.

92 Se Gbl § 21 … kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande (…)
at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort. Se Gbl § 21

93 Brigda = endret … kan utgjevaren ikkje gjera gjeldande (…)
at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort. Brigda = endret

94 at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort.

95 at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort.

96 at han ikkje har fått det vederlaget som var avtala, eller har andre motsegner frå det rettshøvet som var grunnlag for gjeldsbrevet, at kravet er betala før gjeldsbrevet vart avhendt eller at det er bortfalle eller brigda med avtale, motrekningsfråsegn eller oppseiing eller i dom. Men ei motsegn går ikkje tapt, i fall mottakaren kjenner det omstendet som ho blir bygd på, eller bør ha mistanke om det. Det same gjeld, om gjeldsbrevet har fått ei påskrift om det, som ikkje lett kunde takast bort, endå om dette sidan er gjort.

97 Gbl § 17 Utgjevaren kann likeins gjera gjeldande
at gjeldsbrevet er falskt eller forfalska, underskrive på hans vegner utan fullmakt eller ugildt på grunn av grov tvang (§ 28 i avtalelova), umyndigskap eller sinnssjukdom, at gjeldsbrevet er sagt maktlaust, eller at kravet er bortfalle eller brigda etter reglane om deponering, forelding, preklusjon eller tvangsakkord

98 Gbl § 17 Utgjevaren kann likeins gjera gjeldande
at gjeldsbrevet er falskt eller forfalska, underskrive på hans vegner utan fullmakt eller ugildt på grunn av grov tvang (§ 28 i avtalelova), umyndigskap eller sinnssjukdom, at gjeldsbrevet er sagt maktlaust, eller at kravet er bortfalle eller brigda etter reglane om deponering, forelding, preklusjon eller tvangsakkord

99 Gbl § 17 Utgjevaren kann likeins gjera gjeldande
at gjeldsbrevet er falskt eller forfalska, underskrive på hans vegner utan fullmakt eller ugildt på grunn av grov tvang (§ 28 i avtalelova), umyndigskap eller sinnssjukdom, at gjeldsbrevet er sagt maktlaust, eller at kravet er bortfalle eller brigda etter reglane om deponering, forelding, preklusjon eller tvangsakkord

100 Gbl § 17 Utgjevaren kann likeins gjera gjeldande
at gjeldsbrevet er falskt eller forfalska, underskrive på hans vegner utan fullmakt eller ugildt på grunn av grov tvang (§ 28 i avtalelova), umyndigskap eller sinnssjukdom, at gjeldsbrevet er sagt maktlaust, eller at kravet er bortfalle eller brigda etter reglane om deponering, forelding, preklusjon eller tvangsakkord

101 Gbl § 17 Utgjevaren kann likeins gjera gjeldande
at gjeldsbrevet er falskt eller forfalska, underskrive på hans vegner utan fullmakt eller ugildt på grunn av grov tvang (§ 28 i avtalelova), umyndigskap eller sinnssjukdom, at gjeldsbrevet er sagt maktlaust, eller at kravet er bortfalle eller brigda etter reglane om deponering, forelding, preklusjon eller tvangsakkord

102 Gbl § 25 Når nokon avhender eit enkelt gjeldsbrev, får ikkje mottakaren betre rett enn avhendaren, om inkje anna fylgjer av serlege rettsreglar.

103 Frigjørende betaling Betaling som innebærer at debitor blir fri fra sin forpliktelse slik at kreditor ikke kan kreve betaling på nytt Betaling til feil person er som hovedregel ikke frigjørende Debitor må betale på nytt, og er henvist til selv å kreve beløpet tilbake fra den som feilaktig har mottatt dette

104 Gbl § 19 Betalar skyldnaren eit omsetningsgjeldsbrev til legitimasjonshavaren, blir han fri, endå om mottakaren ikkje har rett til å taka mot betaling, når skyldnaren ikkje veit det og er so aktsam som han etter tilhøvet bør vera for å hindra at pengane kjem i urette hender.

105 Gbl § 19 Betalar skyldnaren eit omsetningsgjeldsbrev til legitimasjonshavaren, blir han fri, endå om mottakaren ikkje har rett til å taka mot betaling, når skyldnaren ikkje veit det og er so aktsam som han etter tilhøvet bør vera for å hindra at pengane kjem i urette hender.

106 Gbl § 19 Betalar skyldnaren eit omsetningsgjeldsbrev til legitimasjonshavaren, blir han fri, endå om mottakaren ikkje har rett til å taka mot betaling, når skyldnaren ikkje veit det og er so aktsam som han etter tilhøvet bør vera for å hindra at pengane kjem i urette hender.

107 Gjensidighetsvilkåret
Debitor Kreditor Hovedkrav Ved overdragelse vil man kunne ha en situasjon hvor det opprinnelig var gjensidighet, men denne har siden blitt brutt Motkrav

108 Motregning ved cesjon Motkrav Kan debitor cessus
Motregne mot cesjonar?

109 Gbl § 18 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kann skyldnaren ikkje krevja motrekning med krav på avhendaren, uten mottakaren visste at skyldnaren hadde eit krav som kunde nyttast til motrekning, og måtte skjøna at skyldnaren kom til å lida tap, om ei avhending skulde stengja for dette. Motkrav som reiser seg frå same rettshøvet som gjeldsbrevkravet, fylgjer likevel dei reglane som gjeld om motsegner frå dette høvet.

110 Gbl § 18 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kann skyldnaren ikkje krevja motrekning med krav på avhendaren, uten mottakaren visste at skyldnaren hadde eit krav som kunde nyttast til motrekning, og måtte skjøna at skyldnaren kom til å lida tap, om ei avhending skulde stengja for dette.

111 Gbl § 18 Visste om kravet – strengt vilkår
Også kunnskap om at det kunne nyttes til motregning

112 Gbl § 18 Avhender legitimasjonshavaren eit omsetningsgjeldsbrev til eige eller pant, og mottakaren får det i hende, kann skyldnaren ikkje krevja motrekning med krav på avhendaren, uten mottakaren visste at skyldnaren hadde eit krav som kunde nyttast til motrekning, og måtte skjøna at skyldnaren kom til å lida tap, om ei avhending skulde stengja for dette.

113 Gbl § 18 Visste om kravet – strengt vilkår
Også kunnskap om at det kunne nyttes til motregning Måtte forstå Mer en bevisregel enn en aktsomhetsregel Må nærmest ha vært opplagt … at man ville lide tap

114 Gbl § 18 Motkrav som reiser seg frå same rettshøvet som gjeldsbrevkravet, fylgjer likevel dei reglane som gjeld om motsegner frå dette høvet.

115 Gbl § 18 Motkrav som reiser seg frå same rettshøvet som gjeldsbrevkravet, fylgjer likevel dei reglane som gjeld om motsegner frå dette høvet. Konneksitet Eksempel: Vederlagskrav og erstatningskrav fra det samme kjøpet Rt s. 504

116 Gbl § 18 Motkrav som reiser seg frå same rettshøvet som gjeldsbrevkravet, fylgjer likevel dei reglane som gjeld om motsegner frå dette høvet. Følger gbl § 15 Bare krav til aktsom god tro, ikke det strenge kravet om aktuell kunnskap som i § 18

117 Gbl § 26 Krav på avhendaren kann skyldnaren nytta til motrekning, når han vart eigar av kravet før han fekk veta om avhendinga eller fekk nokon tanke om henne. Var motkravet ikkje forfalle på den tid, lyt det dessutan vera forfalle seinast samstundes med hovudkravet.

118 Gbl § 26 Krav på avhendaren kann skyldnaren nytta til motrekning, når han vart eigar av kravet før han fekk veta om avhendinga eller fekk nokon tanke om henne. Var motkravet ikkje forfalle på den tid, lyt det dessutan vera forfalle seinast samstundes med hovudkravet.

119 Kritiske tidspunkter Når han ble eier av motkravet
Når det oppsto på motregnerens hånd Når han fikk kravet overdratt til seg Kunnskap om overdragelsen Begrunnelse Så lenge man ikke visste om overdragelsen, kunne man ha en brettiget forventning om å kunne motregne

120