Norsk, dansk eller norsk-dansk?

Presentasjon om: "Norsk, dansk eller norsk-dansk?"— Utskrift av presentasjonen:

1 Norsk, dansk eller norsk-dansk?
Katrina B T Norint2115

2 Den norske språkstriden:
Norsk, dansk, norsk-dansk? Den norske språkstriden: Nokon held på det  danske kulturspråket som Noreg hadde arva frå dei gamle koloniherrane sine Andre vilje fornorske det danske skriftspråket litt etter litt Nokon vilje kome med eit heilt nytt reint norsk språk Katrina B T Norint2115

3 1814: På riksforsamlinga i Eidsvoll møttest det 112 utsendingar.
Blant dei var berre 37 bønder, til tross for at bøndene utgjorte 80% av folketalet. Dei andre - embetsmenn og forretningsfolk var etterkomarar av dansk-tyske innvandrarar frå tidlegere. 2 motpolane i samfunnet: bondestand og borgare. Bondekulturen blei sett på som ei fortsetjing av den gamle norrøne kulturen. Romantikken: det nye Noreg burde framstå som en atterføding av det gamle norske riket. Bonden = bindeleddet mellom det gamle og det nye Noreg, fordi den er opphavleg (opprinnelig) og primitivt. Katrina B T Norint2115

4 Overklassen (2-3%) innvandrede danskar og adelege nordmenn
Snakka reint dansk. Bønder snakka vulgærspråk - dialekt. Skriftspråk og talespråk representerte kultur og dannelse. Katrina B T Norint2115

5 1830-åra Språkstriden bryt ut
for fyrste gong fekk bøndene meir representantar i politikken enn embetsmenn. Danomanane mot Norskhedspartiet Henrik Wergeland: bruk av norske bøyingsformer Stua mi isf min Stue Peter Andreas Munch: man burde bruke en av de reinaste bygdedialektene og skape eitt nytt norsk språk ut frå det. På den måten blei det dei to hovudliner: Den eine lina innebar en gradvis fornorsking av det danske skriftspråket; den andre - eit nytt selvstendig språk på grunnlag av dei norskedialektane. Katrina B T Norint2115

6 1840-åra - nyoppdaging av folkedikting og “bondemål”
Norske Folkeeventyr av P.C. Asbjørnsen og J.Moe Innsamlingsarbeid - Kva for ein  skriftleg form? En ordrett attgjeving (gjengivelse) på dialekt -> uleseleg for folk som var van med å lese dansk rein skriftdansk -> den muntlege tonen går tapt Katrina B T Norint2115

7 Katrina B T Norint2115

8 Katrina B T Norint2115